6 верасня 2019 года а 17-й гадзіне ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь адбудзецца ўрачыстае адкрыццё выставы жывапісных твораў “Касмічны пілігрым” народнага мастака Беларусі Аляксандра Міхайлавіча Кішчанкі (1933–1997).
Аляксандр Кішчанка – мастак-інтэлектуал еўрапейскага ўзроўню. Яго творы шырока вядомыя не толькі ў нашай краіне, але і далёка за яе межамі. Ён здзейсніў сапраўдны прарыў у сферы выяўленчай культуры сучаснасці. Прыродны талент і сапраўды касмічнае мысленне ён рэалізаваў у Беларусі, на сваёй другой радзіме, дзе пражыў большую частку жыцця. Мастак стаяў ля вытокаў фарміравання школы манументальнага мастацтва ў Беларусі і з’явіўся адным з заснавальнікаў школы нацыянальнага сучаснага габелена. Яго манументальны філасофскі эпас – знакаміты “Габелен веку” – у 1999 годзе быў занесены ў Кнігу рэкордаў Гінеса.
Не менш ярка раскрылася здольнасць Кішчанкі і як жывапісца-станкавіста, што бліскуча валодаў усімі законамі малюнка, кампазіцыі, колеравай рытмікі. Менавіта гэтая грань таленту мастака дэманструецца на выставе “Касмічны пілігрым”.
У экспазіцыі прадстаўлена жанравая і тэматычная поліфанія станковай творчасці Аляксандра Кішчанкі апошніх дваццаці гадоў жыцця майстра са збору Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь і сям’і, а таксама прыватных калекцый. Гэта шматфігурныя кампазіцыі, партрэты, нацюрморты, у якіх закранаецца сацыяльная праблематыка, раскрываюцца тэмы суіснавання ідэальнага Чалавека і Сусвету, пераасэнсоўваюцца біблейскія і міфалагічныя матывы і інш.
Арганізатары выставы ўключылі ў экспазіцыю як вядомыя хрэстаматыйныя палотны майстра, так і творы, што ніколі раней не дэманстраваліся шырокай публіцы. Сярод такіх, напрыклад, карціна “Вайна суветаў” – апошняя праца майстра.
У канцы 1970-х гадоў канчаткова сфарміравалася яго ўласная пластычная сістэма “касмічнай” пабудовы прасторы, якую ён сам назваў “усяленскім рэалізмам”, заснаваным на ўзаемадзеянні двух пачаткаў: сімволікі, уласцівай прыёмам манументальна-дэкаратыўнага мастацтва, і рэалістычнай пераканаўчасці станковага твора.
У карцінах Кішчанка выступае сапраўдным дэміургам, рэжысёрам уласнага “ўсяленскага” спектакля на планетарнай сцэне, дзе на роўных “іграюць” свае ролі і людзі, і персанажы, і прадметы, і сродкі выразнасці. Майстру ўдалося дасягнуць дасканалай мастацкай формы, у якой ідэальна ўвасобілася яго асноўная думка: штодзённасць можа стаць сапраўднай стартавай пляцоўкай творчага касмізму. Маштаб мыслення дазваляў мастаку востра адчуваць актуальныя праблемы эпохі і ўвасабляць ідэі ўласцівай толькі яму паэтыка-філасофскай пластычнай мовай.
Аляксандр Кішчанка адносіцца да той катэгорыі геніяў, якія апярэджваюць свой час на шмат дзесяцігоддзяў. Думаецца, што многія знаходкі мастака ў прасторы пластычных мастацтваў і сёння па-сапраўднаму не асэнсаваны. Гэта тое імя, якім беларусы могуць і павінны ганарыцца. Яго творчасць захапляе, бударажыць свядомасць. Яна падштурхоўвае да роздуму і нараджае ў душы найбагатую эмацыянальную палітру...
Выстава будзе працаваць да 20 кастрычніка 2019 года.
Куратар: Наталля Сяліцкая, вядучы навуковы супрацоўнік
аддзела сучаснага беларускага мастацтва;
тэлефон: +375 17 328 68 36
