На канале «Галасы стагоддзя» новая серыя: Аляксандр Доўбік
Кароткі зьмест: Лісты прэзыдэнту ЗША і прэм’ер-міністрам Вялікабрытаніі ды Індыі — Перасылка. Мардовія. Лягеры — Зь Цімохам Вострыкавым — «Пацяпленьне»
Аляксандр Сафронавіч Доўбік (6 ліпеня 1921, хутар Сеніца, Слуцкі павет, Мінская губерня, БССР) — 30 сакавіка 2015) — праваабаронца, палітычны вязень у СССР, настаўнік.
Дзед Доўбіка Яўтроп Іванавіч быў асуджаны ў 1933 годзе на тры гады зняволення, а ў 1937 годзе паўторна арыштаваны і ў 1938 годзе расстраляны. Бацька Сафрон Яўтропавіч, які ўцёк у 1920-я гады ў Польшчу, быў арыштаваны ў Клецку ў 1939 годзе і расстраляны ў 1940 годзе. Маці Зося Усцінаўна ў 1930-я гады была выслана ў Караганду (Казахстан), куды і выехалі за ёй у 1937 годзе Аляксандр Доўбік з сястрой Ганнай.
Паступіў на вучобу ў Горны тэхнікум, праз 2 гады перавёўся на курсы падрыхтоўкі настаўнікаў для няпоўных сярэдніх школ пры Карагандзінскім педагагічным інстытуце, якія скончыў у 1940 годзе. 16 верасня 1940 года мабілізаваны. Служыў на караблях Чарнаморскага флоту. Паранены, кантужаны.
Выехаў да маці ў Казахстан. Працаваў у калгасе. У чэрвені 1943 года зноў мабілізаваны. Служыў на Чорным і Балтыйскім морах. Пасля дэмабілізацыі з ВМФ у снежні 1945 года вярнуўся ў Беларусь. З 1946 па 1947 працаваў настаўнікам у Жухавіцкай няпоўнай школе Мірскага раёна, з 1947 настаўнічаў у Мядзвядскай няпоўнай школе Мірскага раёна. У 1950 годзе завочна скончыў Баранавіцкі настаўніцкі інстытут. З 1954 года загадчык навучальнай часткі пачатковай школы ў вёсцы Радунь Карэліцкага раёна Гродзенскай вобласці, пазней стаў яе дырэктарам. Быў жанаты, гадаваў дваіх дзяцей.
У лістападзе-снежні 1956 года паспрабаваў праз амбасады ў Маскве накіраваць лісты прэзідэнту ЗША Д. Эйзенхаўэру, прэм’ер-міністру Вялікабрытаніі Э. Ідэну і прэм’ер-міністру Індыі Дж. Нэру. У гэтых лістах ён крытыкаваў камуністычную партыю і М. Хрушчова, называў імёны вядомых яму ахвяр рэжыма, прасіў звярнуць увагу, што СССР з’яўляецца сябрам ААН, а «дэкларацыю арганізацыі па правах чалавека не выконвае». У ліпені 1957 года накіраваў ананімны ліст В. Молатаву ў яго падтрымку (у чэрвені Молатаў быў зняты з усіх пасад за спробу змясціць Хрушчова). Лісты былі перахопленыя КДБ. Арыштаваны 15 кастрычніка 1958 года.
22 лістапада 1958 года асуджаны Гродзенскім абласным судом за «антысавецкую агітацыю і прапаганду» (частка «а» артыкула 72 КК БССР) да 10 гадоў папраўча-працоўнага лагера. Этапаваны ў Дубраўлаг (Мардоўская АССР). Пастановай Прэзідыўма Вярхоўнага суда БССР ад 17 ліпеня 1959 г. тэрмін зніжаны да 5 год. Вызвалены 15 кастрычніка 1963 года. Працаваў настаўнікам у Навагрудскім раёне. Неаднаразова зазнаваў ціск з боку спецслужбаў СССР. У 1972 годзе вымушаны звольніцца з працы. Працаваў у калгасе, на сваёй гаспадарцы.
Рэабілітаваны Вярхоўным Судом Беларусі 20 снежня 1991 года. Асабістая справа Д. № п-13359 захоўваецца ў архіве УКДБ Гродзенскай вобласці.
У 1990-я гады ўдзельнічаў у грамадска-палітычнай дзейнасці. Быў дэлегатам 1 з’езду ТБМ. У 1994 годзе ўвайшоў у БНФ, агітаваў за Зянона Пазняка на прэзідэнцкіх выбарах. Абіраўся старшынём Карэліцкай раённай суполкі Беларускай асацыяцыі ахвяраў палітычных рэпрэсій (БААПР), быў сябрам Рады БААПР. Выяўленыя ім імёны ахвяр палітычных рэпрэсій увайшлі ў кнігу «Памяць» Карэліцкага раёна. У гэты час жыў у вёсцы Уша Карэліцкага раёна.
Са студзеня 2003 года пасля цяжкай хваробы і траўмы жыў у Жухавіцкім доме-інтэрнаце для састарэлых і інвалідаў. Аўтар мемуараў.
«Галасы стагоддзя» — гэта сьведчаньні людзей, якія жылі ў час нялюдзкіх рэжымаў — фашызму і сталінізму. Галоўная іх віна — яны любілі Беларусь і Свабоду.
Сэрыя відэаінтэрвію «Галасы стагоддзя» — гэта простыя аповеды складаных і трагічных лёсаў удзельнікаў і сьведкаў тых падзеяў. Маленькія фрагмэнты лёсаў вялікіх людзей Беларусі ствараюць мазаіку Краіны, якую Савецкі рэжым хацеў зьнішчыць. Яны перажылі тыя жахлівыя рэжымы і ціха сыходзяць ад нас у лепшы сьвет, але іх галасы будуць гучаць, пакуль жыве Беларусь!
Грамадская ініцыятыва «VivaFutura»
