• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
03.04.2018 | Гісторыя

Аляксандр Доўбік: беларускі дысыдэнт, які даслаў лісты прэзыдэнту ЗША (Відэа)

На канале «Галасы стагоддзя» новая серыя: Аляксандр Доўбік

Кароткі зьмест: Лісты прэзыдэнту ЗША і прэм’ер-міністрам Вялікабрытаніі ды Індыі — Перасылка. Мардовія. Лягеры — Зь Цімохам Вострыкавым — «Пацяпленьне»

Аляксандр Сафронавіч Доўбік (6 ліпеня 1921, хутар Сеніца, Слуцкі павет, Мінская губерня, БССР) — 30 сакавіка 2015) — праваабаронца, палітычны вязень у СССР, настаўнік.

Дзед Доўбіка Яўтроп Іванавіч быў асуджаны ў 1933 годзе на тры гады зняволення, а ў 1937 годзе паўторна арыштаваны і ў 1938 годзе расстраляны. Бацька Сафрон Яўтропавіч, які ўцёк у 1920-я гады ў Польшчу, быў арыштаваны ў Клецку ў 1939 годзе і расстраляны ў 1940 годзе. Маці Зося Усцінаўна ў 1930-я гады была выслана ў Караганду (Казахстан), куды і выехалі за ёй у 1937 годзе Аляксандр Доўбік з сястрой Ганнай.

Паступіў на вучобу ў Горны тэхнікум, праз 2 гады перавёўся на курсы падрыхтоўкі настаўнікаў для няпоўных сярэдніх школ пры Карагандзінскім педагагічным інстытуце, якія скончыў у 1940 годзе. 16 верасня 1940 года мабілізаваны. Служыў на караблях Чарнаморскага флоту. Паранены, кантужаны.

Выехаў да маці ў Казахстан. Працаваў у калгасе. У чэрвені 1943 года зноў мабілізаваны. Служыў на Чорным і Балтыйскім морах. Пасля дэмабілізацыі з ВМФ у снежні 1945 года вярнуўся ў Беларусь. З 1946 па 1947 працаваў настаўнікам у Жухавіцкай няпоўнай школе Мірскага раёна, з 1947 настаўнічаў у Мядзвядскай няпоўнай школе Мірскага раёна. У 1950 годзе завочна скончыў Баранавіцкі настаўніцкі інстытут. З 1954 года загадчык навучальнай часткі пачатковай школы ў вёсцы Радунь Карэліцкага раёна Гродзенскай вобласці, пазней стаў яе дырэктарам. Быў жанаты, гадаваў дваіх дзяцей.

У лістападзе-снежні 1956 года паспрабаваў праз амбасады ў Маскве накіраваць лісты прэзідэнту ЗША Д. Эйзенхаўэру, прэм’ер-міністру Вялікабрытаніі Э. Ідэну і прэм’ер-міністру Індыі Дж. Нэру. У гэтых лістах ён крытыкаваў камуністычную партыю і М. Хрушчова, называў імёны вядомых яму ахвяр рэжыма, прасіў звярнуць увагу, што СССР з’яўляецца сябрам ААН, а «дэкларацыю арганізацыі па правах чалавека не выконвае». У ліпені 1957 года накіраваў ананімны ліст В. Молатаву ў яго падтрымку (у чэрвені Молатаў быў зняты з усіх пасад за спробу змясціць Хрушчова). Лісты былі перахопленыя КДБ. Арыштаваны 15 кастрычніка 1958 года.

22 лістапада 1958 года асуджаны Гродзенскім абласным судом за «антысавецкую агітацыю і прапаганду» (частка «а» артыкула 72 КК БССР) да 10 гадоў папраўча-працоўнага лагера. Этапаваны ў Дубраўлаг (Мардоўская АССР). Пастановай Прэзідыўма Вярхоўнага суда БССР ад 17 ліпеня 1959 г. тэрмін зніжаны да 5 год. Вызвалены 15 кастрычніка 1963 года. Працаваў настаўнікам у Навагрудскім раёне. Неаднаразова зазнаваў ціск з боку спецслужбаў СССР. У 1972 годзе вымушаны звольніцца з працы. Працаваў у калгасе, на сваёй гаспадарцы.

Рэабілітаваны Вярхоўным Судом Беларусі 20 снежня 1991 года. Асабістая справа Д. № п-13359 захоўваецца ў архіве УКДБ Гродзенскай вобласці.
У 1990-я гады ўдзельнічаў у грамадска-палітычнай дзейнасці. Быў дэлегатам 1 з’езду ТБМ. У 1994 годзе ўвайшоў у БНФ, агітаваў за Зянона Пазняка на прэзідэнцкіх выбарах. Абіраўся старшынём Карэліцкай раённай суполкі Беларускай асацыяцыі ахвяраў палітычных рэпрэсій (БААПР), быў сябрам Рады БААПР. Выяўленыя ім імёны ахвяр палітычных рэпрэсій увайшлі ў кнігу «Памяць» Карэліцкага раёна. У гэты час жыў у вёсцы Уша Карэліцкага раёна.
Са студзеня 2003 года пасля цяжкай хваробы і траўмы жыў у Жухавіцкім доме-інтэрнаце для састарэлых і інвалідаў. Аўтар мемуараў.


«Галасы стагоддзя» — гэта сьведчаньні людзей, якія жылі ў час нялюдзкіх рэжымаў — фашызму і сталінізму. Галоўная іх віна — яны любілі Беларусь і Свабоду.

Сэрыя відэаінтэрвію «Галасы стагоддзя» — гэта простыя аповеды складаных і трагічных лёсаў удзельнікаў і сьведкаў тых падзеяў. Маленькія фрагмэнты лёсаў вялікіх людзей Беларусі ствараюць мазаіку Краіны, якую Савецкі рэжым хацеў зьнішчыць. Яны перажылі тыя жахлівыя рэжымы і ціха сыходзяць ад нас у лепшы сьвет, але іх галасы будуць гучаць, пакуль жыве Беларусь!

Грамадская ініцыятыва «VivaFutura»

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Літаратура

Адам Мальдзіс уганараваны дыпломам БІНіМ Канады за 2020 год

Цудоўную навіну паведаміў паэт Сяргей Панізнік: сябра Рады ЗБС «Бацькаўшчына» прафесар Адам Мальдзіс за надзвычайны ўклад у развіццё беларускай культуры і літаратуры ўганараваны Дыпломам Беларускага Інстытута...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Стваральнік надпісаў «Жыве Беларусь» на мапе: «Я таксама быў апалітычны»

Мінчук Вадзім Сіманаў ёсць тым чалавекам, які стварае пры дапамозе бега і адмысловага прыкладання, надпісы і малюнкі на мапе Мінска. У вялікай гутарцы з «Трыбунай» ён кажа, што да вясны 2020 года быў апалітычным....

valiancina_shauchenka
Музыка

Таццяна Грыневіч: Я хачу вандраваць у сваёй вольнай Беларусі

Вядомая беларуская спявачка, бард, збіральніца народных песень Таццяна Грыневіч з-за каронавіруса даўно не вандруе па Беларусі, не радуе беларусаў сваімі музычнымі творамі. Дзе цяпер спадарыня Таццяна і чым...

valiancina_shauchenka

Фазэль, бізнес і правы чалавека. Беларускі трыгер еўрапейскай палітыкі

Ціхан Чарнякевіч піша на budzma.by пра нядаўні візіт прэзідэнта Міжнароднай федэрацыі хакею Рэнэ Фазеля ў Мінск. Усім вядомыя, думаю, выказванні накшталт «спорт па-за палітыкай» альбо «проста бізнес,...

Апошнія навіны

    Літаратура
    Адам Мальдзіс уганараваны дыпломам БІНіМ Канады за 2020 год
    Грамадства
    Стваральнік надпісаў «Жыве Беларусь» на мапе: «Я таксама быў апалітычны»
    Музыка
    Таццяна Грыневіч: Я хачу вандраваць у сваёй вольнай Беларусі
    Фазэль, бізнес і правы чалавека. Беларускі трыгер еўрапейскай палітыкі
    Грамадства
    У Гомелі затрыманы праваабаронца «Вясны» Леанід Судаленка
    "Культурызм" з Віктарам Марціновічам
    Віктар Марціновіч: Пуцін на беларускай сцежцы
    Літаратура
    Цыкл мерапрыемстваў, прысвечаны 100-годдзю Івана Шамякіна, стартуе ў БДУ
    Грамадства
    «64 дні ігнараваньня, праслухоўваньня, запалохваньня». Маці забітага Рамана Бандарэнкі звярнулася да Рэне Фазэля
    Краіна
    Сіноптыкі распавялі, калі нарэшце пацяплее
    Грамадства
    Белпошта прапануе выбраць найлепшую марку за 2020-ы. Там нават ёсць «Ева» Суціна і «Закаханыя» Шагала
    Асоба
    Заўтра адбудзецца грамадскае развітанне з Леанідам Лычом
    Краіна
    Беларусь страціла 98 пазіцый у рэйтынгу бяспекі краін
    Навіны "Будзьма!" Літаратура
    «Словы мацней»: Галіна Казіміроўская чытае твор Міхася Чарота
    Грамадства
    Gaudeamus igitur: дакумэнтальны фільм пра студэнцкі пратэст у Беларусі
    Грамадства
    З Унівэрсытэту фізычнай культуры на знак пратэсту супраць дзеяньняў дзяржавы звольніўся кандыдат навук

Афіша

  • 20.01 19:00Анлайн-канцэрт Андрэя Мельнікава
  • 21.01 19:00Літаратурна-музычнае мерапрыемства “Мой Багдановіч”
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: А зараз вернемся да нармальнага жыцця?
    • Ад пракату «Доваду» да закрыцця кінатэатраў. Падводзім вынікі 2020 года ў беларускай кінаіндустрыі
    • Як у свеце адрэагавалі на візіт Рэнэ Фазэля да Лукашэнкі
    • Інфармацыйныя спецаперацыі супраць Беларусі ў заходніх СМІ
    • «Што там ў піндосаў», або Чаму Маск — найлепшы прэзідэнт для ЗША

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM