• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
17.09.2018 | Кіно

Беларуская правінцыя, беспрацоўе і куртка ў растэрміноўку. У шырокі пракат выйшаў фільм мазыранкі, які крытыкі называюць нацыянальным адкрыццём

Верасень у гэтым годзе адназначна прынёс адкрыцці тым, хто сярод кінаафіш не знаходзіў беларускіх прадуктаў — то бок амаль усім нам.

Яшчэ ў канцы жніўня было не дастаць квіткі на прэм’ерныя паказы «Крышталя» Дар’і Жук.Яе фільм і цяпер з поспехам ідзе ў кінатэатрах. З 13 верасня яго эстафету прыняла яшчэ адна айчынная стужка — «Заўтра», створаная рэжысёркай з Мазыра Юліяй Шатун.

Юля Шатун.

У 2017-м годзе «Заўтра» быў прызнаны найлепшым нацыянальным фільмам па выніках 24-га «Лістапада», пасля ўзяў чатыры ўзнагароды на Марсельскім кінафестывалі.

І гэта ўсё прытым, што ў яго не было амаль ніякага бюджэту: галоўных герояў сыгралі бацькі і брат Юлі, а ўвесь здымачны і працэс, звязаны з поствытворчасцю, рабіўся ёй і сябрам Мікітам Аляксандравым. Першапачаткова ні ён, ні сама рэжысёрка не планавалі, што стужка будзе ўдзельнічаць у конкурсах міжнароднага ўзроўню — фіксавалі чарговае home-відэа з элементамі гульні.

Сцэнарый умясціўся на 8 старонак. І пры ўсіх гэтых складніках выйшла кіно, якое красамоўна паказвае Беларусь ускраін.

Кадр з фільма.

«Крышталь» хоць і закранае сённяшнюю рэчаіснасць, але ўсё ж акрэслівае: гэта фільм пра 90-я. Шатун жа цалкам пагружаецца ў свет, у якім мы існуём тут і цяпер.

Галоўны герой, 56-гадовы Анатоль, у мінулым — настаўнік англійскай мовы, сёння знаходзіцца ў пошуках працы. Ён, канечне, мае нейкую капейку на рэпетытарстве, але грошай усё роўна не хапае. У Мазыры, дзе і разварочваюцца падзеі, мужчыну ў такім узросце не чакаюць ні на пасадзе грузчыка, ні ў якасці прадаўца. А месцы, дзе ён і мог бы заступіць на «службу» да пенсіі, ужо занятыя. Абтэлефанаваўшы хіба што не ўсе нумары ў газеце з вакансіямі, Анатоль на пару з жонкай, якая яму дапамагае, адпраўляецца разносіць па дамах рэкламныя лістоўкі. Крочачы па яго маршрутах, мы, уласна кажучы, не адкрываем для сябе нічога новага: старыя забудовы без выгод, панылыя панэлькі, пенсіянеры, якія на кожным кроку прадаюць закаткі, каб зарабіць капейку, брудныя пад’езды і вечныя рамонты.

Эмацыйна дабівае хіба што эпізод, дзе Анатоль прыходзіць на рынак, каб аддаць частку грошай за куртку сына, якую яны набылі ў растэрміноўку на 4 месяцы. Такая практыка вядомая беларусам не першы год, але кожны раз перакручвае ад асэнсавання, што гэта пра нас.

У параўнанні з «Крышталем», калі зноў згадваць пра другі фільм, якія вырашыў расказаць пра Беларусь, тут няма дынамікі (стужка павольная, як і нашы маленькія гарады з іх насельніцтвам), музыкі, яркіх фарбаў. Складваецца ўражанне, што рэжысёрка спецыяльна расказвае гэтую досыць дэпрэсіўную гісторыю на фоне адной з самых неэстэтычных пор года — позняй восені, калі выпадае першы мокры снег, усё гэта хуткае тае і ператвараецца ў гразкую кашу. Але ў гутарцы яна прызнаецца, што проста не любіць яркія колеры і зеляніну на экране. Затое, відавочна, паважае агульныя планы, панарамы і працуе як пейзажыст, які не шкадуе на сваё палатно фарбаў: ну, што зробіш, калі пейзажы вакол такія? Міністр культуры назваў фільм «Заўтра» «чарнухай»: відаць, ён жыве ў паралельнай рэальнасці, дзе Беларусь выглядае неяк не так. У Шатун жа дэманструецца звычайная штодзённасць — згушчаць фарбы наўмысна ў гэтай дакументалцы ніхто нават і не спрабаваў: бачна, што стваральнікі фіксуюць рэальнасць, ніяк не выказваючы адносіны да яе. Але ад гэтага яна не менш няўцешная. «У мяне ад вашага фільма шчымлівае пачуццё за ўсіх нас», — прамовіць адна з глядачак.

Фільм Шатун — сузіральны і ўдумлівы. Ён наўрад ці спадабаецца тым, хто любіць сусвет Marvel з яго супергероямі: рэжысёрка сімпатызуе слабым персанажам.

Супергерояў тут няма: калі Анатоль праз гады дарэмнага набыцця латарэй, нарэшце, выйграе пуцёўку на курорт, ён туды не едзе. Задаючы сабе пытанне чаму, хтосьці знаходзіць самы першы, банальны адказ: таму што ў іх няма грошай нават на купальнікі. Але, на мой погляд, тлумачэнні тут куды глыбейшыя. Яны схаваныя недзе ў самой назве фільма. Само слова «заўтра» ўтрымлівае ў сабе шматслойны сімвалізм, які закранае вельмі шмат аспектаў нашага жыцця: страх перад будучыняй, адкладанне сродкаў на чорны дзень, надзея на цуд, які вось-вось здарыцца (і часам яго чаканне куды больш прыемнае за развязку)…

Для мяне адной з самых характэрных сцэн фільма становіцца буксуючы смеццявоз, які захрас у снезе і доўга не мог рушыць з месца. У выніку ён усё ж выбіраецца з «пасткі». Звычайная рэч, але для кіроўцы — перамога. Так і гэты фільм, ён, канечне, не пра супергерояў, але пра людзей, якія жывуць (часам — выжываюць), але на іх трымаецца свет. А супергерой… Мабыць, ён прыйдзе заўтра?

У кіно вось, што не можа не радаваць, ужо прыйшлі беларускія карціны — пасля Мінска «Заўтра» будзе дэманстравацца і ў іншых гарадах Беларусі.

Кацярына Карпіцкая, фота з архіваў Юліі Шатун, Наша Ніва

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

«Па схеме бчб». Ці ёсць межы ў колеравага маразма?

«Ці можна мне вясной насіць сваё чырвонае паўпаліто і белую шапку, а летам белыя штаны і чырвоную кашулю?», запыт з такім пытаннем карэспандэнт НЧ накіравала да начальніка Слуцкага РАУС...

valiancina_shauchenka
Грамадства

У вас усё атрымаецца. Цяпер я ў гэтым абсалютна ўпэўнены: Ігар Лосік спыніў галадоўку

Ігар Лосік спыніў галадоўку пасля 42 дзён і звярнуўся да беларусаў. "Я решил прекратить голодовку. Почему я это сделал? Точно по собственному желанию. Я не принимал пищу...

valiancina_shauchenka
Грамадства

«Вярнуцца ў новую Беларусь». Як зьмянілася жыцьцё студэнтаў, якія зьехалі пасьля перасьледу за пратэсты

Як склаўся лёс трох беларускіх студэнтаў, якія з натхненьнем успрынялі леташнюю выбарчую кампанію, далучыліся да пратэстаў і трапілі пад перасьлед уладаў — у публікацыі Свабоды. ...

valiancina_shauchenka
Навіны "Будзьма!" Літаратура

«Словы мацней»: Ганна Комар чытае Францішка Аляхновіча

Гэты ролік – працяг відэапраекта ад кампаніі «Будзьма беларусамі!», Саюза беларускіх пісьменнікаў і Беларускага ПЭН-цэнтра «Словы мацней». Гэты праект – рэакцыя на пераслед людзей, якія неўзабаве пасля згаданых...

Апошнія навіны

    Грамадства
    «Па схеме бчб». Ці ёсць межы ў колеравага маразма?
    Грамадства
    У вас усё атрымаецца. Цяпер я ў гэтым абсалютна ўпэўнены: Ігар Лосік спыніў галадоўку
    Грамадства
    «Вярнуцца ў новую Беларусь». Як зьмянілася жыцьцё студэнтаў, якія зьехалі пасьля перасьледу за пратэсты
    Навіны "Будзьма!" Літаратура
    «Словы мацней»: Ганна Комар чытае Францішка Аляхновіча
    "Культурызм" з Віктарам Марціновічам
    Віктар Марціновіч: Бягом глядзець «Дарагіе таварышчы»!
    Грамадства
    Інвестклімат Беларусі: ад абвалу рэйтынгу бяспекі да адмены чэмпіянату
    Грамадства
    «Крымінальны» 2020-ты. Як і за што пратэстоўцы атрымлівалі тэрміны зняволення
    Грамадства
    Алена Анісім: Для беларускай мовы наступае чарговы выклік
    Мастацтва
    Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці
    Грамадства
    Як паводзіць сябе на допыце. 8 парадаў адваката
    Грамадства
    Чыноўнікі прыдумалі, як замацаваць статус Усебеларускага народнага сходу
    Музыка
    Nizkiz у інтэрв'ю Жыццё-маліна: Мы адназначна вырашылі — навошта маўчаць пра тое, што ў цябе ўнутры
    Каляндар
    Каляндар на 25-31 студзеня. Што святкуем? Па чым сумуем?
    Музыка
    Беларускі фонд культурнай салідарнасці распачынае анлайн-фэст #АртыстыПерамогі!
    Каранавірус
    Чаму адны хварэюць на кавід цяжэй за іншых? Прычынай могуць быць антыцелы-пярэваратні

Афіша

  • 27.01 20:00Рэха. Шчыры анлайн
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Спрэчнае жыццё бацькі беларускай граматыкі
    • Віктар Марціновіч: Бягом глядзець «Дарагіе таварышчы»!
    • Як паводзіць сябе на допыце. 8 парадаў адваката
    • Дзве матрыцы і адна Галгофа Аляксея Навальнага
    • Што паглядзець у Глыбокім? Згушчонка, барока, радзіма Ластоўскага

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM