• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
18.01.2017 | Грамадства Байнэт

Беларускія «канапавыя войны»: за што ламаюць дзіды ў сацсетках

Ці можна прадказаць, пра што будуць ламаць дзіды беларусы? Якая карысьць халівараў? Байнэт — люстэрка грамадзкай думкі ці яе гета?

Гэтыя пытаньні ў перадачы «Трайны ўдар — Экспэртыза Свабоды» абмяркоўваюць галоўны рэдактар парталу TUT.BY Марына Золатава і кіраўнік Эўрарадыё Віктар Малішэўскі. Вядзе перадачу Юры Дракахруст.

Што запальвае беларусаў?

Дракахруст: З апошніх халівараў у Байнэце, пэўна, можна прыгадаць спрэчку наконт рэклямы Mark Formelle, якую абвінавачвалі ў сэксізме, дыскусію наконт самалёта, на якім загінуў расейскі ваенны аркестар. Таксама дыскусію пра літвінаў.

А вось па вашым досьведзе, якія тэмы, сюжэты спараджаюць у байнэце халівары, так званыя «сьвятыя войны», ці ёсьць у іх нешта агульнае? Цікава, па маіх назіраньнях, гэта рэдка як такая палітыка, гэта нават рэдка як такі, даволі нізкае цяпер, матэрыяльнае становішча беларусаў. То бок якія-небудзь лічбы ВУП ці падзеньня заробкаў спрэчак не выклікаюць. А што выклікае? Якога тыпу, кшталту падзеі спараджаюць бурхлівыя спрэчкі сярод беларусаў?

Золатава: Я б яшчэ ў сьпіс халівараў апошняга часу дадала б учорашнюю гісторыю пра выпадак у мэтро, калі нібыта расіянін напісаў у кнізе скаргаў менскага мэтрапалітэну паведамленьне пра тое, што яго пакрыўдзіла супрацоўніца мэтро, якая зь ім гаварыла па-беларуску. Інфармацыя сапраўды разышлася дастаткова актыўна, пры тым зусім невядома дагэтуль,ці быў грамадзянінам Расеі той чалавек, які напісаў гэтае паведамленьне. Ну а наогул тое, што абмяркоўваецца ў сацсетках — гэта неабавязкова нейкія важныя падзеі, гэта халівары каштоўнасьцяў, меркаваньняў, калі чалавеку важна паказаць і даказаць, што менавіта яго погляд на сьвет правільны. І вось гэтая пазыцыя першапачаткова паказвае, што ва ўсіх гэтых халіварах сэнсу наогул ніякага, таму што правільнага сьветапогляду не можа быць.

Дракахруст: Віктар, а які ваш адказ? Што спараджае халівары? Ці можна сказаць, што гэта пераважна пытаньні маралі і пытаньні ідэнтычнасьці?

Юры Дракахруст

Юры Дракахруст

Малішэўскі: Па-першае, гэта павінная быць нейкая канфліктная пазыцыя нейкага чалавека. Кожны халівар пачынаецца з канфлікту, ці то беларуская мова, ці то як пішацца назва краіны, то бок нехта павінен некага раззлаваць. Ясна, што гнеў не выкліча пытаньне заробку — у каго ён вялікі, у каго маленькі. Хоць у прынцыпе, калі вы памятаеце, вельмі актыўна ў нас абмяркоўваецца тэма, ці нармальны заробак атрымліваюць айцішнікі.

Дракахруст: А гэта таксама ў пэўным сэнсе маральнае пытаньне — ці справядлівыя ў некага заробкі? Малішэўскі: Больш за тое, тут падлучаецца і пытаньне падаткаабкладаньня, то бок я зарабляю менш, а плачу падаткаў больш за іх. Але самая клясычная тэма — гэта нацыянальная ідэнтычнасьць, калі Беларусь назавуць Белоруссия.

Ці можна прадказаць халівар?

Дракахруст: А вы можаце загадзя сказаць, прадказаць, што менавіта спародзіць халівар? І ці часта вы траплялі і ці часта прамахваліся?

Малішэўскі: Я не магу сказаць дакладна, вельмі цяжка казаць, што менавіта выкліча. Ну калі гэта не тэма, якая была ўжо адыграная і ізноў будзе пачынаць круціцца. Калі гэта нейкая сьвежая тэма, я амаль ніколі не адгадваю, але магу сказаць, што першапачаткова гэтая тэма ўзьнікае хутчэй за ўсё ў сацыяльных сетках — у Фэйсбуку, ўва ВКонтакте, а потым СМІ ужо падхопліваюць. Яны бачаць, што гэта вельмі абмяркоўваецца, што гэта прынясе трафік. І ня могуць прайсьці міма і «разаграюць» гэтую тэму тым, што пішуць ужо ў сябе. Дракахруст: Марына, а вы хоць калісьці патраплялі? Угадвалі тэмы, сюжэты, вакол якіх народ пачне ламаць дзіды?

Віктар Малішэўскі

Віктар Малішэўскі

Золатава: Ёсьць тэмы, а ёсьць нагоды. Тэмы — яны вечныя, гэта нацыянальныя пытаньні, гендарныя, адносіны мяне і дзяржавы, хто каму болей павінен. Тэму ў прынцыпе прадказаць можна, але нагоды могуць быць абсалютна розныя.

Я не памятаю такіх канкрэтных сытуацый, калі я б прадбачыла, калі нешта будзе далей разьвівацца. У мяне проста няма такой задачы. Дракахруст: А вось пра рэкляму Mark Formelle ці пра расейскі самалёт?

Золатава: Мы сьвядома тэму Mark Formelle проста не разьвівалі. Таму што на ўзроўні абмеркаваньня ў сацсетках напэўна гэтая тэма была. Але для нас яна была высмактаная з пальца. Таму што які сэнс рабіць праблему ў тым месцы, дзе яе няма?

Дракахруст: Няма — для вас.

Цікаўнасьць няроўная жарсьці

Дракахруст: А вось яшчэ цікавы паварот нашай гутаркі. Мы ж зараз гаворым пра Байнэт. Гэта значыць пра сацыяльныя сеткі, але і форумы СМІ, прынамсі форумы TUT.BY — самага вялікага прыватнага парталу. Ці ёсьць нейкая прапорцыя, сувязь клікабельнасьці, папулярнасьці таго ці іншага паведамленьня і інтэнсіўнасьці халівару? Пра Mark Formelle вы не пісалі, пра самалёт вы безумоўна давалі паведамленьне.

Золатава: Пра самалёт мы давалі паведамленьне і асобна давалі меркаваньні з гэтай нагоды.

Дракахруст: Дык вось цікава — клікабельнасьць паведамленьня пра самалёт была такой жа высокай, як інтэнсіўнасьць халівара з гэтай нагоды?

Золатава: Сам артыкул быў вельмі папулярны, і ўсе тыя артыкулы, якія былі ў разьвіцьці, таму што гэта падзея, якая адбылася адносна недалёка, то бок гэтая катастрофа з самалётам, у якім загінулі расіяне. Дракахруст: У вас мноства паведамленьняў пра тое, што адбываецца ў Расеі. А гарачыя спрэчкі выклікала толькі гэтая. І таму ў мяне пытаньне ўсё ж такі больш шырокае: ці ёсьць нейкая сувязь клікабельнасьці нейкага сюжэту і жарсьцяў вакол яго?

Золатава: Памятаю, давалі мы нататку пра тое, што ў Uber не вельмі нібыта карэктна сябе паводзіў кіроўца ў адносінах да пасажыра, і адмовіўся прыбраць георгіеўскую стужку, а потым высадзіў пасажыра. Дык вось саму навіну прачыталі адносна іншых можа не так і шмат чытачоў, але абмеркаваньне было вельмі актыўнае. То бок так, гэта было тое самае балючае пытаньне. І гэта, і нацыянальныя пытаньні, і рэлігія — гэта вельмі адчувальныя тэмы.

Асаблівасьці беларускіх «канапавых войнаў»?

Дракахруст: Віктар, якія асаблівасьці халівараў менавіта ў Байнэце ў параўнаньні з расейскімі ці ўкраінскімі?

Малішэўскі: Напэўна нашая нацыянальная асаблівасьць, што мы вельмі не любім, калі нехта пачынае «наяжджаць» на нашую краіну, які б гэты наезд ні быў. Ці захапляюцца замежнікі чысьцінёй, ці захапляюцца палітычным рэжымам, які тут ёсьць, ці, наадварот, гаворыць, што мы тут кепска ўсе жывем. То бок у прынцыпе беларусы лічаць, што «наяжджаць» на дыктатуру, на чысьціню вуліц і ўсё такое, могуць толькі яны самі. Ну і з задавальненьнем гэта робяць. Напэўна гэта самая галоўная наша асаблівасьць.

Дракахруст: Але мне здаецца, што беларускія халівары ў Байнэце ў асноўным вядуць менавіта беларусы. Наколькі я ведаю, у спрэчках наконт расейска-ўкраінскіх сюжэтаў і расейцы, і ўкраінцы адзін у аднаго вельмі актыўна ўдзельнічаюць. Украінцы — ў расейцаў, расейцы — ва ўкраінцаў, «наяжджаюць», лаяцца і г.д. А вось у беларускіх халіварах, мне здаецца, не так ужо і шмат расейцаў ці ўкраінцаў.

Малішэўскі: Так, але пачынаецца ўсё зь нейкай канфліктнай сытуацыі, у якой удзельнічаюць беларусы ці расейцы, ці нейкія беларусы, якія абазвалі беларускую мову, напрыклад, недасканалай. Для нас галоўнае, каб была такая запалка, якая пачынае, а далей мы ўжо справімся.

Байнэт. люстэрка ці гета?

Дракахруст: Мы з вамі зараз гаворым пра Байнэт. Ці не атрымліваецца тут як у старым анэкдоце, у якім нехта згубіў гаманец у цемры, а шукае пад ліхтаром. Байнэт бачны, Байнэт — ліхтар. Але ці там страчаны гаманец? Ёсьць спрэчкі ў транспарце, ёсьць спрэчкі ў лазьні, у рабочай курылцы, ёсьць жа грамадзтва. І вось, на ваш погляд, спрэчкі ў Байнэце — гэта індыкатар, люстэрка спрэчак у цэлым у грамадзтве? Ці гэта гета, у якім свае гетавыя ідуць спрэчкі? Яны, відаць, пра штосьці сьведчаць, але ці пра грамадзтва ў цэлым?

Марына Золатава

Марына Золатава

Золатава: Любое абмеркаваньне ў гэтым пляне — ці то абмеркаваньне ў лазьні, ці ў курылцы, ці ў сацсетках — заўсёды будзе інфармацыйным гета. Частка праблемаў унівэрсальная, яны абмяркоўваюцца ўсюды на ўсіх узроўнях па-рознаму. А частка праблемаў безумоўна будзе адлюстроўваць тыя тэмы, якія цікавыя канкрэтнай сацыяльнай групе.

Натуральна, усё тое, што абмяркоўваецца на Фэйсбуку — гэта часта чыёсьці асабістае гета, таму што фрэндстужка ў кожнага свая. Нехта пагружаны ў два канфлікты, нехта ў тры. Прычым абмяркоўваюцца самыя розныя праблемы — ад выбараў, на якіх перамог Трамп, да асабістага жыцьця. І якраз вось гэтае часам набывае брыдкія рысы, гэта тое, за што можна не любіць сацсеткі.

Дракахруст: Віктар, вы ж не толькі ў Байнэце жывёце, які ваш адказ? Я паглядзеў цікавую лічбу, якую мы можа часам ігнаруем, не зважаем на яе. У Беларусі людзей з вышэйшай адукацыяй 19%. Гэта значыць, 81% — не. Калі браць аўдыторыю, напрыклад, Фэйсбуку, то я думаю, што там як мінімум 90% будуць людзі з вышэйшай адукацыяй. Ува Вконтакте напэўна менш, але мяркую, што больш, чым 19%.

Дык вось гэтыя ўдзельнікі халівараў у Байнэце — гэта лідэры думак? Іх спрэчкі іншыя падхопліваюць у курылцы? Вось прыходзіць у курылку чалавек, які ўдзельнічае ва ўсіх гэтых інтэрнэт-бітвах, усе астатнія яго слухаюць, і потым кажуць — вось Пятровіч прычытаў там у інтэрнэце, як гэта цікава, і падхопліваюць спрэчку, якая пачалася ў Байнэце. Гэта так?

Ці на таго Пятровіча зь яго інтэрнэт-жарсьцямі глядзяць у курылцы, як на нейкага марсіяніна?

Малішэўскі: На Пятровіча будуць глядзець як на марсіяніна — гэта раз. Даўно ўжо кажу, што ў нас ёсьць некалькі краінаў. Адна краіна жыве ў інтэрнэце, другая дзесьці на заводах, трэцяя — гэта ўлада, якая жыве па сваіх законах і правілах і думае, што ўсе так жывуць. Гэтыя краіны рэдка судакранаюцца, толькі калі ў іх пачынаюцца нейкія праблемы паміж сабой.

Дракахруст: Але ж грамадзтва па-за межамі Байнэту — гэта ж таксама не tabula rasa, яны ж таксама пра штосьці, відаць, спрачаюцца.

Малішэўскі: Я думаю, што калі яны не ў інтэрнэце, яны спрачаюцца і абмяркоўваюць менавіта эканамічныя пытаньні. Колькі засталося грошай, дзе ўзяць які крэдыт, мне не хапае на тое і гэтае, дажыць бы да пэнсіі, а тут пэнсію паднялі — тыя тэмы, якія не ўздымаюцца ў інтэрнэце, актыўна абмяркоўваюцца людзьмі на вуліцах. Нядаўна Севярын Квяткоўскі напісаў пост у Фэйсбуку пра тое, як ён сустрэў старога знаёмага, зь якім ён не бачыўся даволі працяглы час. І стаў пытацца, як той жыве, і пачуў нечаканы адказ — дык ты ж учора мяне забаніў, пасварыўся са мной у Фэйсбуку. І вось так яны жывуць, але пры гэтым не асацыююць, што гэта той самы жывы чалавек.

Юры Дракахруст, Радыё Свабода

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Асоба

Памёр гісторык Леанід Лыч

Сёння ад каранавіруса памёр гісторык Леанід Лыч. У лютым яму б споўнілася 92 гады. Апошнія тыдні ён знаходзіўся ў цяжкім стане ў бальніцы. Леанід Міхайлавіч шмат пісаў пра важнасць беларускай мовы і абароны...

valiancina_shauchenka
Грамадства

29-гадовы дырэктар Нацыянальнага гістарычнага музея пакідае пасаду

Яго называлі пратэжэ экс-міністра культуры Юрыя Бондара, піша Наша Ніва. minsknews.by Культуролаг Павел Сапоцька, які з’яўляўся дырэктарам Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь, пакідае...

valiancina_shauchenka
Грамадства

18-гадовы палітвязень узяў віну на сябе, але і яго сяброўку не вызвалілі. Зірніце, як ён малюе

Сярод чатырох соцень зняволеных за палітыку ў Беларусі — трое зусім маладых, 18-гадовых, піша Наша Ніва. Дваіх з іх, Сафію Малашэвіч з Мазыра і Ціхана Клюкача з Брэста, акурат цяпер...

valiancina_shauchenka
Мастацтва

Мастак з Плошчы пераменаў: Карціна «Ромка, выходзь» аб тым, каб хлопцы выходзілі гуляць у мяч, а не паміраць

Мастак Андрэй Дубінін кажа, што цяпер ён стаў актуальным, хоць не хацеў гэтага. Яго карціна аб расстрэлах 1937 году «Ноч паэтаў», што прагрымела некалькі гадоў таму назад, па сутнасці, стала успамінам...

Апошнія навіны

    Асоба
    Памёр гісторык Леанід Лыч
    Грамадства
    29-гадовы дырэктар Нацыянальнага гістарычнага музея пакідае пасаду
    Грамадства
    18-гадовы палітвязень узяў віну на сябе, але і яго сяброўку не вызвалілі. Зірніце, як ён малюе
    Мастацтва
    Мастак з Плошчы пераменаў: Карціна «Ромка, выходзь» аб тым, каб хлопцы выходзілі гуляць у мяч, а не паміраць
    Грамадства
    Вольскі: «Яны ня хочуць, каб большасьць палюбіла іхні сьцяг, герб, лідэра»
    Мастацтва
    Палессе стане адной з сусветных пляцовак, дзе пройдзе конкурс мастакоў
    Грамадства
    «Выйшаў па цыгарэты і знік». Малады рэжысёр пяць месяцаў сядзіць на Валадарцы
    Грамадства
    У Мінскім раёне бацьку семярых дзяцей судзілі за бел-чырвона-белыя жалюзі
    Спорт
    Беларускіх футбалістаў зрабілі невыязнымі. «Каб захаваць дзяржаўныя грошы ў дзяржаве»
    Маё права
    Аўдыё пра забойствы і лягеры для пратэстоўцаў. Беларускія праваабаронцы зьвярнуліся ў ААН
    Спорт
    Škoda адмаўляецца спансіраваць ЧС па хакеі, калі ён пройдзе ў Беларусі
    Мастацтва
    У Полацку адкрылася выстава Канстанціна Вашчанкі
    Грамадства
    Лісты за краты. «Цісну рукі, абдымаю і веру ў хуткае вызваленне!»
    Грамадства
    Фазэль прызнаў, што зараз у Беларусі мала шанцаў прыняць ЧС па хакеі
    Грамадства
    Інфармацыйныя спецаперацыі супраць Беларусі ў заходніх СМІ

Афіша

  • 20.01 19:00Анлайн-канцэрт Андрэя Мельнікава
  • 21.01 19:00Літаратурна-музычнае мерапрыемства “Мой Багдановіч”
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: А зараз вернемся да нармальнага жыцця?
    • Запісы Зайцава — справа расійскіх нафтавікоў
    • Ад пракату «Доваду» да закрыцця кінатэатраў. Падводзім вынікі 2020 года ў беларускай кінаіндустрыі
    • Як у свеце адрэагавалі на візіт Рэнэ Фазэля да Лукашэнкі
    • «Словы мацней»: Аляксандр Памідораў чытае твор Зямы Піваварава

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM