Будзьма беларусамі! » Галоўнае, што трэба ведаць пра кнігу “Колер Беларусі”

Пра прэзентацыю ўнікальнага альбома не напісаў толькі лянівы. Мы ж сабралі самае важнае, што неабходна ўцяміць, асабліва калі вы не паспееце купіць выданне на symbal.by.

Гэта самая незвычайная “энцыклапедыя” пра Беларусь

Гэтым пачэсным статусам надзяляліся шмат якія творы, хоць абсалютна не адпавядалі акадэмічным і навуковым патрабаванням жанру. І “Зямля пад белымі крыламі” Караткевіча, і “Краіна Беларусь” Арлова і Герасімовіча, і школьная “Новая зямля” Якуба Коласа. Без сумневаў, спіс “энцыклапедычных” для нашай культуры кніг папоўнілі і “Колер Беларусі” Міхала Анемпадыстава.

Як кажа сам аўтар, ён даследаваў каларыстычную канцэпцыю нашай краіны. Пагадзіцеся, аб’ект вывучэння для айчыннай літаратуры і навукі даволі рэдкі.

Узяў прыгожы альбом, прагартаў усе 194 старонкі, паўглядаўся ў колеры, іх спалучэнні і зразумеў, якія мы, беларусы.

Цяпер мы дакладна ведаем, якія колеры можна лічыць традыцыйнымі для нас

У кнізе апісаныя 7 колераў, якімі “пафарбаваная” беларуская культура: белы, чорны, чырвоны, сіні і блакітны (ідуць у адным раздзеле), шэры, залаты і жоўты (таксама адна пазіцыя), зялёны.

Кожны “энцыклапедычны артыкул” праілюстраваны дзясяткам фота, дзе зафіксаваная прысутнасць колеру ў прыродзе і ў матэрыяльнай культуры.

Міхал Анемпадыстаў даследуе гэтую тэму з 2009 года. Каб сабраць матэрыял, ён вывучаў тапаніміку, разглядаў кераміку ў этнаграфічным музеі ў Варшаве, перачытваў чарадзейныя казкі і песні, зазіраў у гісторыю мовы.

Ва ўсіх культурах каларыстычная база – гэта чорны, белы і чырвоны колеры. Менавіта гэтыя тры – самая архаіка. Пасля ў залежнасці ад рэгіёна фармавалася свая традыцыйная гама. Усе гэтыя цікавосткі можна прачытаць у апісанні да колераў альбо на сайце budzma.by.

Кніга нараджалася ў інтэлектуальным асяродку

Альбому папярэднічалі дзясяткі лекцый, якія Міхал прачытаў у некалькіх беларускіх гарадах за пяцьгадоў, а таксама аднайменная выстава. Многія лекцыі адбыліся ў рамках дзейнасці “Лятучага ўніверсітэта” (fly-uni.org) і Міжнароднага кансорцыума “ЕўраБеларусь”.

Рэдактар выдання – філосаф Валянцін Акудовіч, а рэцэнзент – доктар мастацтвазнаўства Вольга Лабачэўская. Каталог пабачыў свет у межах міжнароднага праекта па развіцці культурнай спадчыны CHOICE.

Карацей, хочаце разбірацца ў колерах, як Анемпадыстаў, – гугліце запісы і канспекты з лекцый, нататкі з адкрыцця выставаў.

Формула этнагенезу беларусаў

«Галоўны традыцыйны колер беларусаў – белы. І гэта не славянскі колер – гэта балцкі. У балтаў ён дагэтуль таксама белы. А чырвоны – славянскі. І вось бела-чырвонае спалучэнне – гэта ілюстрацыя мадэлі этнагенезу беларускага. Гэта таксама адсочваецца ў народных арнаментах. Калі раскласці гэтыя ручнікі на мапу, то бачна, дзе была большай гэтая славянізацыя, дзе была меншай. І гэтае спалучэнне белага і чырвонага – у нейкім сэнсе надзіва лаканічная, надзіва кароткая (карацейшай проста няма) формула этнагенезу беларусаў. Гэта нашая ўласная гісторыя», – выводзіць асноўную формулу беларусаў Міхал Анемпадысаў.

Чаму ў назве нашай краіны прысутнічае колер і калі нас пачалі зваць, таксама гаворыцца ў кнізе альбо на budzma.by.

Гармонія ў колерах, асяроддзі, душы і паўсядзённасці

Для чаго гэта ўсё і што цяпер з тымі колерамі рабіць? Каму патрэбныя гэтыя веды, акрамя спецыялістаў?

Калі Міхал Анемпадыстаў толькі пачынаў чытаць публічныя лекцыі, ён казаў пра стыль і вобраз Беларусі, каларыстычную канцэпцыю нашай краіны і гарадоў. Уяўляеце, колеры таксама не ў малой ступені фармуюць нас і нашае жыццё! Не менш за герб і сцяг, мову, гісторыю і іншыя атрыбуты нацыі, грамадства, культуры.

Вы калі-небудзь задумваліся, ці спалучаецца колер дома з ландшафтам, сярод якога стаіць будынак? Ці пераймаюцца гэтым нашыя архітэктары, калі плануюць гарады і вызначаюць стандарты? Як іх каларыстычныя рашэнні ўплываюць на нашую паўсядзённасць?

“Колер Беларусі” – выдатная магчымасць паглядзець, як расфарбоўвалі культуру нашы продкі, палюбавацца і ўразіцца той гармоніяй, дарэчнасцю і глыбінёй.

Хрысціна Марчук, Фота: Аляксандр Кісялёў

Глядзіце таксама: