• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
27.04.2017 | Рэлігія

Гісторык Пашкевіч: «Нашай» верай было не толькі ўніяцтва

Не адмаўляючы пэўнай пазітыўнай ролі ў нашай гісторыі ўніяцтва, мушу ўсё ж адзначыць, што наданне яму падобнага выключнага значэння ў беларускіх гістарычных канцэпцыях прыносіла б куды больш шкоды, чым карысці, піша гісторык Аляксандр Пашкевіч.

У велікодную нядзелю пераканаўся, наколькі сярод той часткі беларускай патрыятычнай супольнасці, якая гістарычныя веды чэрпае ў асноўным з падзелак айчынных «фолк-гісторыкаў», па-ранейшаму пашыраны закінуты ў масы яшчэ ў 1990-я гг. міф пра ўніяцкую царкву як нацыянальную царкву беларускага народа, для яго ледзь (а для многіх і не ледзь) не спрадвечную.

Распаўсюджанне ж іншых хрысціянскіх канфесій (асабліва праваслаўнай) — гэта, на думку такіх людзей, выключна вынік гвалтоўнага іх навязвання хцівымі маскалямі ды ляхамі. І такі падыход яны гатовыя агрэсіўна абараняць ды прасоўваць, нават і не думаючы пра нейкую элементарную логіку.

Не адмаўляючы пэўнай пазітыўнай ролі ў нашай гісторыі ўніяцтва, мушу ўсё ж адзначыць, што наданне яму падобнага выключнага значэння ў беларускіх гістарычных канцэпцыях прыносіла б куды больш шкоды, чым карысці. Бо калі лічыць «нашай» верай толькі ўніяцтва, то тады мы мусім прызнаць, што і ўся гісторыя, якая была ў нас да канца XVI ст. і якую рухалі выключна прадстаўнікі іншых канфесій, была «не наша». А гэта значыць, што выпадаюць самыя слаўныя часы Вялікага Княства Літоўскага з дзейнасцю Францішка Скарыны ўключна.

Ды і пасля гэтага аж да 1839 г. «нашая» гісторыя ў такім выпадку — фактычна толькі гісторыя сялянства, бо менавіта яно ў асноўным і складала парафіян уніяцкай царквы, а эліты належалі да іншых канфесій (перадусім рыма-каталіцкай). І ў такім выпадку дзіўна выглядаюць намаганні ўключыць у беларускі кантэкст дзейнасць прадстаўнікоў магнацкіх родаў і шляхты Беларусі, якія збольшага трымаліся «польскай» рыма-каталіцкай веры.

Гэта значыць, усё, што было звязана з высокай культурай у ВКЛ часоў Рэчы Паспалітай, таксама робіцца «не нашым». А «нашае» тады — гэта, кажучы ўтрыравана, толькі курныя хаты, лапці ды прыгон. Акурат тое, што шмат дзесяцігоддзяў намагаліся і сёння намагаюцца нам давесці многія нашыя непрыяцелі.

Ну, а рашучае адмаўленне ў беларускасці праваслаўю ставіць пад сумнеў нашае права на найбольш ранні і таксама дастаткова слаўны перыяд айчыннай гісторыі. Калі праваслаўе нам чужое — то што робяць у нашым нацыянальным пантэоне хоць бы такія знакавыя дзеячы, як Еўфрасіння Полацкая і Кірыла Тураўскі? Не кажучы пра многіх-многіх іншых, не менш слаўных і заслужаных? І што рабіць з цэлым «рускім» (фактычна праваслаўным) пластом гісторыі ВКЛ?

Карацей, не варта дурыцца і шукаць простыя шляхі там, дзе яны апрыёры складаныя. Так судзіў лёс, што тысячагадовая гісторыя Беларусі ў значнай ступені ёсць і гісторыяй узаемадзеяння ды суперніцтва тут розных хрысціянскіх канфесій. Кожная з якіх магла адыгрываць на розных этапах як пазітыўную, так і негатыўную ролю. Але дакладна гэтыя канфесіі не дзеляцца на «нашыя» і «не нашыя», бо яны ў аднолькавай ступені ўключаныя ў кантэкст нацыянальнай гісторыі.

І нічога з гэтага пазла выцягнуць немагчыма, не абваліўшы ўсю канструкцыю.

Наша Ніва

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Ад «танку» гусітаў да рэвалюцыі рондаляў. Як у гісторыі ставілі на крэатыў і перамагалі

Многія перамогі ў гісторыі даваліся не столькі ахвярнасцю і упарствам, колькі арыгінальнасцю і крэатывам. Дайджэст нечаканых і арыгінальных перамогаў у адным матэрыяле. Войны З 1420...

valiancina_shauchenka
Культура

Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры запрашае на «Мову хаты»

Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры запрашае на літаратурна-этнаграфічную экспазіцыю «Мова хаты», каб добра і цёпла правесці час з сям’ёй, а таксама даведацца, як жылі нашы продкі і будавалі...

valiancina_shauchenka
Літаратура

Паўла Севярынца ўзнагародзілі літаратурнай прэміяй «Воін святла» імя Міхася Жызнеўскага

Сёння ў Кіеве ўручаецца штогадовая ўкраінска-беларуская літаратурная прэмія «Воін святла» імя Міхася Жызнеўскага. Сёлета лаўрэатам стаў пісьменнік і грамадскі дзеяч, сябра Саюзу беларускіх пісьменнікаў Павел...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Гранты на расследаванні аб злачынствах супраць журналістаў. І ў Беларусі таксама (заяўкі да 14 сакавіка)

Фонд «Справядлівасць для журналістаў» адкрывае набор заявак на атрыманне грантаў на расследванні ў 2021 годзе. Заяўкі на ажыццяўленне журналісцкіх расследаванняў злачынстваў супраць работнікаў СМІ...

Апошнія навіны

    Гісторыя
    Ад «танку» гусітаў да рэвалюцыі рондаляў. Як у гісторыі ставілі на крэатыў і перамагалі
    Культура
    Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры запрашае на «Мову хаты»
    Літаратура
    Паўла Севярынца ўзнагародзілі літаратурнай прэміяй «Воін святла» імя Міхася Жызнеўскага
    Грамадства
    Гранты на расследаванні аб злачынствах супраць журналістаў. І ў Беларусі таксама (заяўкі да 14 сакавіка)
    Кіно
    Да юбілею Купалаўскага тэатра за дзяржаўныя сродкі здымалася некалькі фільмаў. Што з імі цяпер?
    Грамадства
    Штраф за пасцілу і лампасы, суткі за чаяванні. Топ-10 самых абсурдных пакаранняў за апошнія месяцы
    Грамадства
    Больш едуць у Польшчу, менш — у Латвію. Колькі грамадзян пакінулі Беларусь з-за пратэстаў 2020 года
    Грамадства
    У Брэсце КДК прыйшоў да выдаўца і дырэктара гарадскога часопіса «Бінокль»
    Грамадства
    На сваім працоўным месцы затрыманы супрацоўнік Белдзяржфілармоніі
    Грамадства
    «Па схеме бчб». Ці ёсць межы ў колеравага маразма?
    Грамадства
    У вас усё атрымаецца. Цяпер я ў гэтым абсалютна ўпэўнены: Ігар Лосік спыніў галадоўку
    Грамадства
    «Вярнуцца ў новую Беларусь». Як зьмянілася жыцьцё студэнтаў, якія зьехалі пасьля перасьледу за пратэсты
    Навіны "Будзьма!" Літаратура
    «Словы мацней»: Ганна Комар чытае Францішка Аляхновіча
    "Культурызм" з Віктарам Марціновічам
    Віктар Марціновіч: Бягом глядзець «Дарагіе таварышчы»!
    Грамадства
    Інвестклімат Беларусі: ад абвалу рэйтынгу бяспекі да адмены чэмпіянату

Афіша

  • 27.01 20:00Рэха. Шчыры анлайн
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: Бягом глядзець «Дарагіе таварышчы»!
    • Як паводзіць сябе на допыце. 8 парадаў адваката
    • Алена Анісім: Для беларускай мовы наступае чарговы выклік
    • Што паглядзець у Глыбокім? Згушчонка, барока, радзіма Ластоўскага
    • Дзве матрыцы і адна Галгофа Аляксея Навальнага

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM