Калі бачыш, як шасцігадовае дзіця захоплена разглядае рэпрадукцыі Казіміра Малевіча – і не проста разглядае, а спрабуе дадумаць карціну, развіць сюжэт, абмеркаваць з дарослымі, што ж хацеў сказаць аўтар, – пачынаеш верыць, што ва ўсіх нас – і вялікіх, і маленькіх – усё будзе добра. Карэспандэнты Budzma.by пабывалі на арт-івэнце казак, гульняў і маляванак у падтрымку краўдфандынгавай кампанii “Малевiч для дзяцей”.
Прасунутыя бацькі ведаюць: ёсць такая ініцыятыва “Дзіцячыя творчыя майстэрні”. Гэта праект Галерэі “Ў”, створаны для дзяцей ад 7 да 12 гадоў, асноўная мэта якога – навучыць маленькага чалавека вобразна мысліць, пазнаёміць з гісторыяй мастацтва, сапраўднымі мастакамі і куратарамі.
Летась, у канцы года, “Дзіцячыя творчыя майстэрні” паспяхова завяршылі сваю першую краўдфандынгавую кампанію і сёлета ўвесну выйшла першая кніга для дзяцей “Мастацтва Беларусі XX стагоддзя: Віцебская школа”. Гэта быў праект мары. І ён здзейсніўся! Дзякуючы папярэднім заказам 269 чалавек выдадзена 500 кніг. Увесь 2017 год творчая каманда майстэрняў працавала над другой кнігай. Яна цалкам прысвечаная Казіміру Малевічу.
Чаму Малевіч?
Сафія Садоўская, мастацтвазнаўца і мама чатырохгадовай Евы: “Малевіч – гэта і мастак сусветнага маштабу, і знакавая асоба на полі трох краін: Расіі, Беларусі, Украіны. Мы ўсе яго дзелім. Але менавіта ў Віцебску Малевіч распрацоўваў сваю тэорыю і УНОВИС (Утвердители Нового Искусства) быў створаны таксама ў Віцебску. Мы не можам сказаць, што Малевіч – беларускі мастак, але ён адназначна моцна паўплываў на далейшае развіццё беларускага мастацтва. На жаль, сёння ў школьнай праграме бракуе тлумачэнняў, напрыклад, таго, што робіць “Чорны квадрат” мастацтвам. Наогул бракуе інфармацыі пра гэтага мастака – інфармацыі ў цікавай форме. Дарэчы, сам Малевіч пісаў занудна, чытаць яго цяжка, таму пісаць пра яго павінен нехта іншы. Вось мы і вырашылі, што пачынаць новую серыю праекта з гэтага мастака вельмі лагічна. Непасрэдна надрукаваць наклад гатовай кнігі нам дапамагла некамерцыйная арганізацыя “The Malevich Society” з ЗША”.
Як сабралася каманда?
Усё пачалося з “Дзіцячых творчых майстэрняў”, а менавіта з ініцыятывы 4-х чалавек: кіраўніка гэтага праекта Ірыны Лукашэнка, куратара адукацыйных праграм Сафіі Садоўскай, PR-менеджара і спецыяліста па фандрайзінгу Вольгі Мжэльскай і мастака BAZINATO.
Вольга Мжэльская: “Мы шмат падарожнічаем, і ў якой бы краіне ні былі, заўсёды заходзілі у галерэі і кнігарні, бачылі там неверагодныя дзіцячыя кнігі і думалі: а чаму ж у нас такога няма? Больш за тое, мы ведалі, які прадукт трэба зрабіць для беларусаў, але не разумелі, як”.
Сафія Садоўская: “Шчыра кажучы, я нідзе раней не сустракала кнігі, дзе б пра мастака дзецям і дарослым распавядалі мовай казак. Казкі – яны ж дапамагаюць зайсці ў свет мастака праз іншыя дзверы. Што да каманды, то Галерэя “Ў” і “Дзіцячыя майстэрні” заўсёды былі цудоўнай калабарацыяй, там несканчона адбывалася творчае ўзаемаапыленне ідэямі. Калі нарадзілася ідэя праекта, мы пачалі шукаць рэдактара, і Сяргей Харэўскі прапанаваў звярнуцца да Адама Глобуса. Мы патэлефанавалі, сустрэліся і пачалі працаваць – гэта той самы выпадак, калі кажуць: зоркі сышліся. Для кнігі пра Малевіча Глобус напісаў казкі, і яны цудоўныя! А яшчэ ён профі ў выдавецкай справе, ён літаратар і мастак – адным словам, Глобус! У яго велізарны сацыяльны капітал кантактаў з беларускамоўнай супольнасцю. Глобус дамовіўся з Лявонам Вольскім (музыка напісаў для праекта песню) і з Валянцінам Акудовічам. У “Малевічы для дзяцей” Акудовіч быў рэдактарам, а для мінулай нашай кнігі напісаў казкі. Спачатку, дарэчы, Акудовіч адмаўляўся удзельнічаць, а потым пагадзіўся: пэўна, яшчэ і таму, што ў яго самога нарадзіўся ўнук”.
Як набыць?
Узор кнігі “Малевiч для дзяцей” можна паглядзець у кнігарні “логвінаЎ” (г. Мінск, пр-т
Незалежнасці, 37а) і ў “Краме Ў” (г. Мінск, вул. Няміга 5-40, 2-і паверх ГЦ “Метраполь”), запытаўшы яго ў кансультантаў.
Што пад вокладкай?
“Будзьма!” пазнаёмілася з кнігай у кампаніі маленькіх “малевічаў”: спачатку будучыя чытачы малявалі алоўкамі свае аўтапартрэты, потым абмяркоўвалі работы мастака, чыталі казку паводле карціны “Мужчына з мехам” і танчылі пад песню Вольскага.
Сама кніга – гэта гульнявы інтэрактыў, на старонках выдання можна (і трэба!) маляваць – напрыклад, складальнікі прапаноўваюць дамаляваць свет Малевічавай “Жанчыны з граблямі”. А можна чытаць казкі Якуба Конуса і Яніны Кропкі – гэта ўсё псеўданімы супрэматычнага Глобуса. У кожнай казцы, па словах удзельнікаў праекта, шмат мэсіджаў як для дзяцей, так і для іх бацькоў. Бо як адрозніць добрую дзіцячую кнігу ад проста дзіцячай кнігі? Добрую дзіцячую кнігу цікава чытаць дарослым. Казкі Глобуса – той самы выпадак!
Наклад кнігі ў сярэдзіне снежня прыехаў з літоўскай друкарні, але ён не з’явіцца ў найбліжэйшы час на паліцах кніжных крамаў. Кнігу можна атрымаць толькі ў якасці падарунка за падтрымку краўдфандынгавай кампаніі. Большая частка грошай пойдзе на запіс песні і стварэнне мультыплiкацыйнага кліпа на песню Лявона Вольскага. Фільм-мульцік разам з дзецьмі намалюе мастак і чалавек-сусвет Bazinato.
Кася Кірпацік, фота Зарыны Кандрацьевай
