• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
29.09.2017 | Cult Fiction

No reservoir, no dogs. Чвэрць стагоддзя без “Шалёных сабакаў”

Ніхто не верыў, што гэта надоўга. Самаробнае кінцо. Калаж-мантаж гангконгскіх стралялак, пахавальнага дрэс-коду (чорны гарнітурчык, белая кашуля), старпёрскага радыёшоў і Шэкспіра ў вясковым клубе. Смеццевы вецер з вербальнага гону напалам з кулямі. Фатальныя скокі пад “супергук 1970-х”. І кетчуп кіношнай крыві цячэ скрозь твае пальцы. І ніяк не скончыцца. “Хто ў нас добры хлопец? Я кажу, хто ў нас добры хлопец? – Да халеры, я тут паміраю!” Чувачок з відэасалона, аматар экранных дзівосаў накшталт “нацыстаў-серфінгістаў з пекла”, зноў зрабіў сінема кайфовым: у верасні 1992-га Квенцін Таранціна дэбютаваў сваімі “Шалёнымі сабакамі” (Reservoir Dogs). І перамог усіх. Акрамя беларусаў.

rdw-ls-smoke#

Галоўнае для рэвалюцыянера – своечасова памерці. Новы брутальны кінастыль адбіўся ў матрыцу стылю ў больш пампезным “Крымінальным чытве” (1994) – і яго хуценька разабралі на фішачкі ды фенечкі. Усе тэрмінова паскорыліся і затанчылі твіст у драных шкарпэтках. Экранныя кілеры пачалі цытаваць Лаа-Цзы з Шолахавым і спрачацца пра смак нямецкіх каўбасак, паўсюль загучалі старыя вінілы, а лінейны мантаж раптам стаўся чымсьці непрыстойным і не вартым сапраўдных самураяў. Новай кузняй кадраў апынулася культура сэканд-хэнд: будучыню рабілі “сабакі са сметніка” (назву тарацінаўскага дэбютніка можна перакласці і так).

Таранціннасць пазначыла “трэці шлях” поп-кіно – паміж грувасткім блакбастарам і гаражным індзі-трэшам. І пераканаўча давяла, што разумнікам неабавязкова касіць пад Таркоўскага. Акей, а цяпер паглядзіце навокал. Няма ўражання, што чагосьці востра не стае?

Перманентны калапс айчыннага кіно – вынік не бездапаможнасці дзяржаўнай “фабрыкі мрояў” (ці хто яшчэ ў яе верыць?), а няздольнасці экраннага крэатыву пераканальна быць недзяржаўным. Мы паспяхова прамінулі стадыю “шалёных сабакаў”. Таму зноў апынуліся там, дзе завіслі напрыканцы 1990-х – на бясконцых хаўтурах саўковай кінаматрыцы. Нават найлепшае з найноўшага – як “Душы мёртвыя” Віктара Красоўскага – выглядае асцярожнымі рухамі ў закрытай прасторы. Лабараторнымі практыкаваннямі абмежаванага кантынгенту.

Можна развесці рукамі: “А дзе ж наш Таранціна?” Таранціны не будзе: глеба не тая. Але таранціннасць варта гадаваць. Як? Праз досвед дасведчанай свабоды.

Практыкаванні ў таранціннасці – не пакадравы разбор “Чытва” і не псіхааналітычны аналіз “Сабакаў”. Тым больш не навучальны курс “Як стаць Квенам: пяць крокаў да трыумфу”. Школка – у яе айчынным разуменні – тут ніяк не спрацуе. Бо яна ў нас стабільна спазняецца гадоў так на дваццаць. І набівае на вучнях веды як татушкі: як засвоіў – ужо не адмыешся.

Шаленцаў там не гадуюць. У найлепшым выпадку выкладаюць тэхналогіі прасоўвання. Але няма рэцэптаў “як зрабіць, каб сарвала дах”.

Дый што з тых выкладчыкаў? Яны самі жывуць у кіно часоў перабудовы: хто змагаецца са сталінізмам, хто апявае вясковае шчасце, хто далікатна кранае “сацыяльную вастрыню”, хто практыкуе партызанскую самадзейнасць у фармаце супольных палявых эцюдаў. Яны самі ў свой час збольшага не перахварэлі на рэвалюцыяю “шалёных” (адзінае выключэнне – Кудзіненка са сваёй мазаічнай “Акупацыя. Містэрыі”). Не зразумелі яе сэнсу. Прынцыпова няздольныя на стылістычную і ментальную перазагрузку. І ўпарта жывуць назад.

Таму так сумна. Таму не хапае паветра. Бо няма сметнікаў для тых сабакаў. Дакладней – тыя сабакі не ведаюць, што яны сабакі. І таму не заўважаюць сметнікаў.

Якія яшчэ кроў, пот і слёзы? Якая яшчэ жорсткая гульня? Слухайце, мы ж мірныя людзі спакойнай краіны. Тут вам не Чыкага!

steve_buscemi_mr_pink_reservoir_dogs#

Беларускі шлях – квіток на Маскву: расійская серыяльнасць ды расійская ж “сацыялка”. Цьмяная літаратурацэнтрычнасць для амбітных, дуркаватая зухаватасць для патэнцыйных “лідараў продажаў”, пафас напалам з анекдотам. Усё пазычанае – калі не ва ўсходняга суседа, дык у памерлых аўтарытэтаў. Кіно добрае – бо паводле Быкава. Сядай, выдатна! Але гэта ўжо зусім не пра кіно.

Стабільна працуе школьны алгарытм: “дай спісаць!”. Як той спяваў, “сами никак мы, никак мы сами!”. А яшчэ трэба прабіцца ў пракат. І пазыкі аддаць. І каб ніхто не пакрыўдзіўся. Крочыш тут як па мінным полі. Дзе ж яшчэ танчыць у шкарпэтках?

Шаленцаў гадуе не школка, а градус існавання. Асабісты канфлікт з асяроддзем. Крэатыўна-агрэсіўны кантэкст, з якім варта змагацца. Энергія самаспалення і смак жыцця, памножаныя на мазаічную аўтаадукаванасць і здольнасць вырабляць новыя зместы з чужога смецця.

Таранцінаўскі дэбютнік насамрэч – не пра брутальных балбатуноў у гарнітурчыках ды смяротныя абдымкі на гаражнай падлозе. Гэта шыкоўны выхад маладога шчанюка, ашалелага ад шчасця скакаць без нагляду. Чысты выбух адрэналіну даўжынёй у 99 хвілін.

Вось і высновы. Найлепшыя дарадцы – самотны драйв ды баявы адчай. Найлепшая таранціннасць – не чорнае з белым, а энергія руху. Наскрозь мову. Наскрозь Таранціну. Да свайго беларускага супергуку.

Вулічны сабака не мае гаспадара. Сам абірае, дзе і з кім быць. І шануе смак свайго шаленства. Бо іншай радзімы у нас для вас няма.

Ну дык хто ў нас добры хлопчык? Толькі не кажы, што паміраеш.

 

 

Максім Жбанкоў

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Літаратура

Генрых Далідовіч у праграме «Кантэкст». Глядзеце новы выпуск!

ГА «Саюз беларускіх пісьменнікаў» працягвае свой відэапраект — цыкл літаратурных гутарак «Кантэкст». У кожным «Кантэксце» вас чакаюць інтэрв’ю з вядомымі беларускімі літаратарамі, а таксама іх аўтарскія...

valiancina_shauchenka
Літаратура

Новая кніга «Беларускага кнігазбору»: украінскі дзіцячы бестселер па-беларуску

У кнігі «36 і 6 катоў» дзіцячай пісьменніцы Галіны Удавічэнка толькі ва Украіне — 35 перавыданняў, 149 тысяч асобнікаў! Пра беларускае выданне Нашай Ніве расказваюць самі перакладчыкі, дружная...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Дзве матрыцы і адна Галгофа Аляксея Навальнага

Алесь Кіркевіч піша на budzma.by пра феномен расійскага палітыка Аляксея Навальнага Навальны зрабіў смелы ўчынак. Не паспрачаешся. Менавіта таму найбліжэйшым часам ён будзе піць зусім не нямецкае піва,...

valiancina_shauchenka
Літаратура

Рахункі вядомага беларускага выдавецтва заблякаваныя. Як можна яго падтрымаць?

15 студзеня ў выдавецтва «Янушкевіч» прыйшлі з аглядам супрацоўнікі Дэпартамента фінансавых расследаванняў. Дырэктара выдавецтва Андрэя Янушкевіча выклікалі на допыт. Увечары яго адпусцілі, але цяпер...

Апошнія навіны

    Літаратура
    Генрых Далідовіч у праграме «Кантэкст». Глядзеце новы выпуск!
    Літаратура
    Новая кніга «Беларускага кнігазбору»: украінскі дзіцячы бестселер па-беларуску
    Грамадства
    Дзве матрыцы і адна Галгофа Аляксея Навальнага
    Літаратура
    Рахункі вядомага беларускага выдавецтва заблякаваныя. Як можна яго падтрымаць?
    Культура
    Былы палац культуры ў Гродне стане музеем
    Краіна
    Заўтра чакаецца рэзкае пацяпленне. Чым гэта небяспечна?
    Літаратура
    Выйшаў Альманах беларускіх пісьменнікаў замежжа «Беларус» за 2020 год. Абвешчаны прыём тэкстаў у наступны выпуск
    Грамадства
    Улады забаранілі перавод часткі ахвяраваньняў беларускім сіротам, дзецям з анкалёгіяй і пацярпелым ад гвалту
    Грамадства
    Міністр інфармацыі прыгразіў заблакаваць TUT.BY
    Грамадства
    Праваслаўны святар і студэнткі Медуніверсітэта пачалі галадоўкі салідарнасці з палітвязнем Лосікам
    Краіна
    У маразы пад Гродна знайшлі новы від птушак для Беларусі - качку-каралінку
    Замежжа
    Цяпер яшчэ і Нартумбрыя
    Гісторыя
    Спрэчнае жыццё бацькі беларускай граматыкі
    Грамадства
    «Зіма ваша, вясна — наша». Вадзім Мажэйка пра сыход з унівэрсытэту фізкультуры і стратэгічную перамогу
    Літаратура
    Пачаўся прыём заявак на прэмію «Дэбют» імя Максіма Багдановіча

Афіша

  • 20.01 19:00Анлайн-канцэрт Андрэя Мельнікава
  • 21.01 19:00Літаратурна-музычнае мерапрыемства “Мой Багдановіч”
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: Пуцін на беларускай сцежцы
    • Інфармацыйныя спецаперацыі супраць Беларусі ў заходніх СМІ
    • 29-гадовы дырэктар Нацыянальнага гістарычнага музея пакідае пасаду
    • «Выпадкаў несправядліва асуджаных у Беларусі вельмі шмат»
    • Сусветны даклад – 2021 Human Rights Watch: Беспрэцэдэнтныя рэпрэсіі ў Беларусі

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM