Гурт Naviband у сацсетках падзяліўся навіной, што іх песні патрапілі ў «бан» арганізатараў студэнцкіх і школьных конкурсаў і святаў. Еўрарадыё пагутарыла з людзьмі, якія сутыкнуліся з гэтай праблемай.
«Нам прыйшло шмат паведамленняў з розных гарадоў і навучальных устаноў Беларусі... Фармулёўка ў асноўным — "не такі / няправільны тэкст". Сур’ёзна? У нас?» — напісана на афіцыйнай старонцы калектыва ў Фэйсбуку.
У школе нельга, таму што «ўсім уляціць»
У мінулым годзе школьніца Крысціна [імёны герояў публікацыі змененыя па іх просьбе. — Рэд.] прымала ўдзел у рэспубліканскім песенным конкурсе. Паспяхова прайшоўшы раённы адбор, адправілася «на горад», але там ёй не пашанцавала. У гэтым годзе дзяўчына вырашыла выпрабаваць поспех зноў.
«Трэба было падрыхтаваць дзве песні, адну — абавязкова патрыятычную, — кажа суразмоўца. — Я расказала педагогу-арганізатару, што хачу праспяваць песню Naviband "Іншымі". Мне адказалі, што трэба параіцца з кімсьці "вышэй", адправілі маё відэа на песню нейкай цётачцы, звязанай з адукацыяй, тая адказала, што за гэты нумар усе атрымаюць, маўляў, яна звязаная з палітычнай сітуацыяй. Забаранілі».
Крысціна ў шоку: песня напісаная да выбараў і, на яе думку, звязваць музыку і палітыку — апошняе, што трэба рабіць у рамках конкурсаў. Педагог-арганізатар, па яе словах, сказаў, што ўсё разумее, але трэба выбраць іншую песню.
«Мне прапанавалі праспяваць нешта патрыятычнае пра дзеда і вайну. Мне не спадабалася. Я супраць удзелу ў конкурсе, дзе забараняюць спяваць якія-небудзь песні», — кажа дзяўчына.
Ва ўніверсітэце таксама нельга, таму што песня «нязручная»
Кірыл вучыцца ва ўніверсітэце. Разам з сябрамі ён стварыў каманду, з якой выступае на студэнцкіх святах. Хлопцам падабаецца Naviband, яны кажуць, што «гэта класная група з класнымі тэкстамі».
«Нас паклікалі выступіць першага верасня, — успамінае хлопец. — Я прапанаваў праспяваць песню «Іншымі». Яна мае для мяне асаблівы сэнс, таму што ў жніўні мы ўсе прачнуліся іншымі і зразумелі, што адбываецца. Арганізатарка адказала: «Ведаеце... можа, не трэба, таму што яна такая нязручная».
Студэнт не сумняваўся, што будзе менавіта так: хоць адміністрацыя ВНУ і сцвярджае, што, маўляў, «мы па-за палітыкай», установа рухаецца «ў дзяржаўным напрамку».
Скончылася гісторыя тым, што хлопцам прапанавалі выбраць іншую песню Naviband, але Кірыл адмовіўся, на свята не пайшоў і абвясціў, што, раз такія справы, наогул больш не будзе спяваць ва ўніверсітэце.
«Я працягваю спяваць, дзялюся сваёй творчасцю ў інсце, маю зносіны з людзьмі на тэмы, якія хвалююць, і ў мяне няма праблем. Калі ва ўніверы нешта не хочуць чуць, ну, хай не слухаюць. Усё роўна ўсё зменіцца, проста трэба крыху пачакаць», — падсумоўвае хлопец.
А што Naviband?
У 2017 годзе гурт Naviband прадстаўляў нашу краіну на Еўрабачанні, калектыў вядомы сваімі рамантычнымі песнямі пра каханне, у тым ліку да сваёй краіны.
Сёння на фэйсбук-старонцы калектыву разгараецца дыскусія. Хтосьці называе сітуацыю «цемрай і савецкім заапаркам», іншыя прыдумляюць, як абыйсці недарэчныя забароны.
«Як варыянт, можна параіць ім карыстацца спосабамі прасоўвання песень, які быў развіты ў саўку, — прапануе музыка і перакладчык Уладзь Лянкевіч. — Развучылі, заспявалі, сказалі, што гэта або народная (калі пасуе збольшага), або пераклад якога-небудзь фолк-спевака, або прыпісваць яшчэ каму-небудзь».
А як рэагуюць у самым калектыве?
«Зразумела, што здзіўляцца асабліва няма чаму, але такіх пачуццяў мы яшчэ не адчувалі, — пішуць музыкі. — Гэта нешта новае. У цэлым многае цяпер у нашай краіне не паддаецца тлумачэнню. Але гэты факт азначае толькі адно — мы ўсё робім правільна! І дзякуй кожнаму, хто спяваў і спявае разам з намі. І ведаем, што працягнеце. Гэта важней. Забароны ў культуры робяць культуру толькі мацней».
Улетку 2020 года Naviband запісалі песню «Іншымі», у якой «кожнае слова адлюстроўвае ўсё, што адбываецца цяпер вакол», і асудзілі гвалт сілавікоў у дачыненні да мірных пратэстоўцаў, заявіўшы, што «маўчаць ужо немагчыма».
