Цягам сямі гадоў Свабодны тэатр даследаваў тэму інваліднасці і, нарэшце, гэта вылілася ў спектакль «Дом № 5». Абмеркаванне прэм’еры доўжылася больш, чым сама пастаноўка.
Фота: Belarus Free Theatre.
Назва матэрыялу паходзіць з аднайменнага праекта Дар’і Андраянавай і Мікалая Купрыча, якія знялі міні-фільм пра Юлю і Андрэя, якія жывуць у пасёлку Барсукі без вады, газу і працы са сваімі шызафрэнічнымі дыягназамі. Гэта стужка і транслюецца праектарам як фон спектакля ды яго нітка, на якую нанізваюцца іншыя гісторыі людзей з інваліднасцю, а таксама тэматычныя маналогі, якія ўзніклі з эцюдаў падчас рэпетыцый.
Відэагісторыя «Дом №5. Жыццё нідзе».
Разам з акцёрамі трупы на сцэну выходзяць дэбютанты — Аляксандра Чычыкава, Арамаіс Міракян ды Вадзім Калошкін, якія ў спектаклі не прыкідваюцца і не граюць ролі, бо сапраўды маюць інвалідныя групы.
Вось адзін з герояў выклікае на дом прастытутку, а іншы спрабуе пабудаваць адносіны праз сэкс па тэлефоне. Вось дзяўчына з інваліднасцю хоча пакінуць сабе нованароджанае дзіця, але дактары не дазваляюць, вось брутальны мужык, які працуе кранаўшчыком, не разумее, як у сляпога з Маладзечна жыццё можа быць лепшым, чым яго, здаровага хлопца…
Замалёўкі пра асаблівых людзей чаргуюцца з аповедамі ад імя звычайных. Апошнія, нягледзячы на «поўны фізічны набор», усё роўна не адчуваюць сябе паўнавартаснымі і шчаслівымі. Такім чынам ствараецца ўсебаковы малюнак грамадства, дзе ўсе мы суіснуем з падобнымі праблемамі, сумневамі ды недахопамі.
У несцэнічнай жа Беларусі свет да гэтага часу чамусьці падзелены на «нас, нармальных» і «тых, з адхіленнямі». Нягледзячы на тое, што ў нас пражывае больш за 500 тысяч людзей з інваліднасцю, іх да гэтага часу далёка не ўсе хочуць заўважаць і ўспрымаць не як маргінальны складнік, а як звычайных суседзяў па краіне. Грамадства захоўвае так званую стэрыльнасць.
Магчымасць на свае вочы ўбачыць дакументальныя ды харэаграфічныя знаходкі Belarus Free Theatre пакінем вам на будучы сезон, а пакуль што прапаноўваем спіс крокаў, якія кожны з нас можа рабіць ці не, каб змяняць свет для людзей з асаблівасцямі ў лепшы бок. Усе гэтыя прапановы прагучалі ад гледачоў і акцёраў на абмеркаванні прэм’еры, дадавайце свае варыянты.
Крок 1: адносіны
Не трэба ўспрымаць людзей з інваліднасцю як герояў ці ахвяр. Так, яны сапраўды асаблівыя, але з імі можна размаўляць на любыя тэмы, не абмяжоўваючыся пытаннем «Вам дапамагчы?» ці ўручэннем грошай у якасці гэтай самай дапамогі.
Крок № 2: талерантнасць
Быць талерантнымі не стэрэатыпна, а на самой справе. Тлусты, высокі, рускамоўны, з іншай верай, глуханямы — ну, і што? Нельга адмяжоўвацца ці лічыць сябе лепшым толькі таму, што нехта не такі, як ты.
Крок № 3: неабыякавасць
Калі вы бачыце, што ў вашай школе, універсітэце месцах адпачынку ды іншых установах, востра стаіць праблема адсутнасці інтэграваных класаў, пандуса ці ліфта — патрабуйце, лістуйце ў міністэрствы, змагайцеся з гэтым!
Крок № 4: раўнапраўе
На жаль, у нашай краіне да гэтага часу існуе спіс дазволеных прафесій для людзей з інваліднасцю, прычым ён даволі абсурдны. Медычныя камісіі лёгка могуць не дазволіць калясачніку быць лагапедам, а чалавеку, у якога праблемы з сэрцам, журналістам. Уладкавацца на годную працу ў будучыні яшчэ больш складана, чым атрымаць адукацыю. І гэта няправільна.
Крок № 5: рэклама
Пра гэта трэба як мага больш гаварыць, рабіць інтэграцыйныя праекты, акцыі, а самім людзям з інваліднасцю рэкламавацца ў справах, дзе яны могуць раскрыць свой талент, тады ў нас не будзе сітуацый, калі чалавек у калясцы ці сляпы на вуліцы — гэта нешта звышнатуральнае і незвычайнае.
