29 сакавіка ў Менску а дбылася сустрэча бацькоў дзетак, каторыя навучаюцца на беларускай мове. Атрымаўся своеасаблівы бацькоўскі сход, на якім прысутнічалі прадстаўнікі з Менску, Берасця, Гародні, Віцебску, Баранавіч, Жодзіна, Маладзечна. Ва ўсіх гэтых гарадах, а таксама ў Магілеве існуюць беларускамоўныя класы.
Уладзімір Вялічкін, бацька аднаго з вучняў беларускай клясы ў Берасці, які арганізаваў сустрэчу, кажа: “Мы хацелі пазнаёміцца, падзяліцца досьведам, вызначыцца з магчымымі накірункамі супрацоўніцтва на будучыню”.
Не абышлося без дыскусій, але атмасфера была цеплай. Вельмі патрэбна было бацькам пазнаеміцца і падзяліцца сваімі гісторыямі.
Таццяна з Баранавіч расказвае: “З пачатковай школай у нас праблем не было. Мы мелі знаемую сям’ю-аднадумцу і разам паступалі ў першы клас. Школу выбралі мы самі, якая нас задавальняла, прапіска ў наш час для гэтай справы не патрэбна. У нас была цудоўная настаўніца. Мы былі ў яе першым такім класам. Але атрымлівалася ўсе добра – вучыліся разам. А потым мы вырашылі паступіць ў гімназію. Тут было складаней, хоць дырэктар адразу прыняў наш бок, не хапала сродкаў. Прыйшлося звяртацца ў Міністэрства адукацыі (туды было цяжка патрапіць), але нам параілі заказваць падручнікі на беларускай мове, але гэта справа школы… Такім чынам усе скончылася паспяхова”.
А. Лапіцкі, Жодзіна: “Перад тым як адчыніць беларускамоўны клас у нас быў праведены сацыялагічны апрос, на каторым было выяўлена, што большасць бацькоў за навучанне на роднай мове, але пры ўмове, што мова гэтая будзе для дзяржавы прыярытэтнай і стабільнай. Яшчэ адну апытанку мы раздалі бацькам, каторыя прыйшлі з дзецьмі ў першы клас. Без усялякіх ваганняў 10 адсоткаў аддалі б дзяцей на беларускамоўнае навучанне. Гэта таксама добры вынік. Таму што аўдыторыя не была падрыхтавана, усе ж думалі пра школу і пра ўсе-ўсе загадзя, таму цяжка хутка перастроіцца.
У чым жа праблема? Чаму так мала дзяцей вучыцца на беларускай мове? Лічу, што вынікі апытанак кажуць, што трэба да навучання рыхтавацца загадзя: выбіраць мову, шукаць аднадумцаў і смела ісці наперад.”
Гародня з’явіўся рэкарцменам. Там навучаюцца на беларускай мове ажно 35 чалавек. У тым ліку дзьве гімназіі маюць беларускамоўныя класы. “Такія вынікі не прыйшліся без перашкод і намаганняў, але гэта таго каштуе”, – перакананыя бацькі А.Астроўскі і І.Кузьмініч.
Маргарыта і Уладзімер Вялічкіны расказалі, што ў Берасці навучаюцца на беларускай мовечацьвера дзяцей. Нядаўна ездзілі ў Польшчу, пазнаеміліся з польскімі дзецьмі. Часта арганізуюцца сустрэчы дзяцей з пісьменнікамі, культурнымі дзеячамі. Ды і паколькі клас такі не вялікі, на кожным занятку ў настаўніка есць магчымасць апрасіць ўсіх. Таму і веды, і адзнакі ў дзяцей на высокім ўзроўні.
Напрыканцы сустрэчы, яе ўдзельнікі падумалі, што рабіць, каб не згубілася традыцыя беларускамоўнага навучання.
Прапановы, якія прагучалі з вуснаў бацькоў.
Па-першае, неабходна згуртоўвацца , знаеміцца і паміж сабой абмяркоўваць існуючыя праблемы і дзяліцца вопытам. Трэба, каб людзі, каторыя напрыклад ў гэтым годзе “ідуць” у школу не былі “першапачаткоўцамі”. Таму што есць ўжо база(куды і да каго звяртацца, як сябе паводзіць), каторую трэба перанімаць. Для гэтага было вырашана стварыць групы ў сацыяльных сетках. Таксама бацькі з розных гарадоў абмяняліся кантактамі.
Але знаемства паміж сабой неабходна не толькі дарослым, але і самім дзецям. Таму агульныя летнікі, навагоднія елкі і іншыя сумесныя святы цудоўна ўпішуцца ў праграму на будучыню.
Узгадаўшы першы крок паступлення ў школу, бацькі прыпомнілі, што з самага пачатку нешта пайшло не так: у дзяржаве з двума дзяржаўнымі мовамі прапаноўваецца заява на паступленне(ці ўзор заявы) толькі на адной, на рускай мове. Гэта пазбаўляе быцькоў права выбару. Дарэчы, так справа абстаіць не толькі са школьнымі заявамі.Таму ў бацькоў, каторыя аддаюць дзяцей у першы клас і пытання не ўзнікае, ці можа быць інакш, ці можна вучыцца на роднй мове. Прапанова у тым, каб зрабіць заявы на двух мовах, і прапанаваць бацькам на выбар беларускі ці рускі клас. Такім чынам рэальнае права атрымання адукацыі на беларускай мове будзе забяспечанае, тады не будзе нічога дзіўнага, калі выбіраеш ці адну, ці другую мову.
Каб перакласці дакументы неабходны дазвол адпаведных кіраўнікоў. Неперастанна “хадзіць” па чыноўніках – яшчэ адна задача на сення.
А каб не паўставала ў маладасведчаных людзей пытання: што далей будзе з дзецьмі? – у дзяржаве неабходна ствараць беларускамоўныя універсітэты. І справа не ў тым, куды поўдзе ваш сын ці дачка пасля школы: дзеці беларускамоўных класаў цудоўна арыентуюцца ў рускамоўным асяроддзі. Але трэба каб выконвалася Канстытуцыя, Закон “Аб мовах”, каб у краіне беларуская мова “квітнела” адпаведна лёзунгу “Квітней Беларусь”, каб быў працяг, каб была традыцыя. У Беларусі беларускамоўныя універсітэты павінны быць. І, мабыць, самае галоўнае, каб былі ўніверсітэты, былі класы ў школах, павінны быць зацікаўленыя дзеці і бацькі.
Тых, хто жадаў бы навучацца ў беларускамоўным класе можна з упэненасцю сказаць, хапае. Але мала хто ведае, што трэба для гэтага рабіць, як сябе паводзіцьі г.д. А таму роля СМІ тут вельмі вялікая. Адразу ўзгадваецца гісторыя, прывезенная з Берасця. Усяго адзін раз па тэлебачанню пусцілі адзіны радочак аб наборы ў беларускамоўны клас, у гэты самы клас даучыўся адзін хлопчык. Мама якога нават не збіралася на той год весці сына ў школу. Але за кароткі тэрмін сабрала неабходныя дакументы, і зараз імя хлопчыка ўжо ў пятым класе.
“Навошта нам навучэнне на беларускай мове… Веданне мовы і ўжыванне яе ў паўсядзенным жыцці – першая і галоўная прыступка на шляху да нацыянальнай самасвядомасці. Мы хочам каб нашыя дзеці ведалі сваю гісторыю, культуру, таму што толькі так яны будуць жыць у згоде з сабой”, – кажуць бацькі.
