Навіна пра тое, што зараз медыкі будуць абавязаныя дакладаць праваахоўным органам пра любы выпадак “палавога жыцця школьніц, маладзейшых за 16 гадоў”, з’яўляецца, на маю думку, адным з самых хваравітых сігналаў апошняга часу.
Кажуць, што робіцца тое ў межах прадухілення злачынстваў супраць палавой недатыкальнасці няпоўнагадовых, дадаецца таксама, што міліцыя тут мела “дыскусію” з Міністэрствам аховы здароўя ў частцы, “якая тычыцца ўрачэбнай тайны”, і пазіцыя міліцыі перамагла, бо “калі размова ідзе пра дзяўчыну 14-15 гадоў, то здзейсненае злачынства, і ўрачэбная тайна тут не працуе”.
І тут пачынаецца самае цікавае, бо самі ж ініцыятары гэтай дзікунскай ініцыятывы кажуць, што “калі гэта па любові з хлопчыкам”, дык “нікога за тое не пасадзілі”. А вось калі дзяўчына аказалася ахвярай гвалту — яна магла “ў сілу ўзросту пабаяцца аб гэтым сказаць”.
Такім чынам: цяпер гінеколаг, зафіксаваўшы выпадак “палавога жыцця дзяўчынкі, маладзейшай за 16 гадоў”, мусіць паведамляць пра гэта “наўпрост кіраўніку мясцовага УУС”, “каб інфармацыя не трапляла яшчэ кудысьці і не было грамадскага асуджэння”, а пасля дзяўчынка будзе накіраваная да “медыцынскага псіхолага, які падрыхтуе яе да размовы са следчым” (!).
І калі раптам у вас ёсць сумнеў, што гэтая хворая схема будзе працаваць, не сумнявайцеся! Бо дактары, баючыся адказнасці (а цяпер усе баяцца асабістай адказнасці), будуць “інфармаваць органы” з усёй спраўнасцю добра адладжанага механізму. А органы, якія вельмі любяць гнацца за статыстыкай, будуць з энтузіязмам пускаць такія “сігналы” ў працэсуальны абарот.
І гэта крок ужо нават не да Оруэла, а да Замяціна.
Сачыце за логікай: “калі гэта было па любові з хлопчыкам”, дык “нікога” за тое саджаць не будуць. Але ў жыццё маладой пары закаханых разам з першым рамантычным вопытам прыйдзе гвалт навязанай звонку кансультацыі з псіхолагам, а потым — “сумоўя” (назавём гэта так) са следчым. Які будзе задаваць малой пытанні, ці ўсё было па згодзе, а пакажыце, як ён вас чапаў, а што потым рабілі вы? І дзяўчыне — 15-гадовай, якая толькі пачала разумець уласныя жаданні і сваё цела — давядзецца на пытанні дарослага адказваць, бо гэта ж следчы і патэнцыйна — крымінальная справа. І хлопцу, які не забаяўся, калі каханая сказала “так”, давядзецца прайсці праз навіну пра тое, што ягоную адзіную перавялі ў статус “вядзе палавое жыццё да 16-ці гадоў”, потым слухаць яе расповед пра сустрэчу з псіхолагам, потым праводзіць яе на допыт, потым, магчыма, рыхтавацца да допыту самому. Абое — ва ўзросце, калі ніякавееш ад аднаго дапушчэння, што “продкі” даведаюцца, што ты курыш.
І гэта ўсё — не ў фундаменталісцкім султанаце, не ў Іране, не ў Іраку, не ў сярэднявечнай Еўропе. А ў Беларусі ў ХХІ стагоддзі. IT-краіна, чо.
Вам не хапае выпадкаў засільвання жанок, у якіх гразіліся адабраць дзяцей? Не хапае паведамленняў пра дзяўчынак, якія два месяцы “падвяргаліся гвалтоўным дзеянням сэксуальнага характару” ў прытулку, куды яе даставілі, забраўшы з сям’і, ад “дрэнных” бацькоў? Вам хочацца яшчэ большага ўмяшальніцтва дзяржавы ў прыват? Вам трэба, каб у пятлю лезлі закаханыя юнакі? Школьнікі і школьніцы?
Вам не падаецца, што ў юнацкім ложку не месца следчым і аператыўным работнікам? Туды могуць зазіраць з парадамі бацькі і родныя, але ніяк не міліцыя.
Сітуацыя, якая была ў Беларусі дагэтуль, супадала з прафілактыкай такіх злачынстваў па ўсім свеце: калі было згвалтаванне — патрэбная заява. Калі няма заявы — выціскаць гэтую заяву следчыя не мусяць нават пасля падрыхтоўчай працы псіхолагаў. Мне здаецца, на гэтай кропцы ўсё і мусіць застацца, бо пагоня за раскрывальнасцю непазбежна прывядзе тут да траўмаў на ўзроўні цэлай генерацыі маладых. Каго яны вырасцяць? Робатаў? Замяцінскія “нумары”, якія, кахаючыся, думаюць пра закон, а не пра пачуцці?
Хацеў бы нагадаць, што аўтарытарызм ад таталітарызму адрозніваецца менавіта паўсюднасцю кантролю дзяржавы над любой сферай жыцця і дзейнасці грамадзян. Было б дзіўна, калі б змены характару рэжыму пачалі вызначацца не палітыкамі, а занадта прагнымі да ролі “новых пастараў” сілавікамі. Кожнаму мусіць заставацца ягоная справа: міліцыя ловіць злачынцаў, бацькі гадуюць дзяцей, маладыя вызначаюцца, як далёка пойдуць пасля першага пацалунка.
Віктар Марціновіч, budzma.by
