• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
16.06.2017 | Гісторыя

Вайніловіч — цікавы прэцэдэнт. Ці трэба ўшаноўваць гістарычных дзеячаў, якія не былі беларусамі?

Фота: tripadvisor.ru

Лічу патрэбным выказацца ў дыскусіі аб наданні скверу каля Чырвонага касцёла імя Эдварда Вайніловіча. З цікавасцю прачытаў нядаўна ягоныя ўспаміны, шмат разважаў пра яго і многіх іншых людзей, якія рупіліся пра дабро нашага краю і яго жыхароў, але не былі па перакананнях прыхільнікамі беларускай нацыянальнай ідэі.

Гэтая дыскусія аб патрэбе ці не-патрэбе ўшанавання Эдварда Вайніловіча ставіць перад намі важнае пытанне: па якім крытэры мы ацэньваем асобу ў гісторыі? Па сукупнасці ўсіх яе ўчынкаў — ці выключна па лаяльнасці да беларускага нацыянальнага праекта? Іначай кажучы, ці даём мы права на ўшанаванне памяці чалавека, які ўсё жыццё служыў нашай зямлі і нашым продкам, але па сваіх перакананнях не прымаў ідэі беларускага руху?

Хто такі Эдвард Вайніловіч? А гэта адзін з самых светлых людзей у гісторыі нашага краю канца ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя. Патрыёт, прыхільнік еўрапейскага выбару, гаспадар, вернік, дабрачынца.

Гэта чалавек, які прысвяціў жыццё служэнню былым землям Вялікага Княства Літоўскага і іх насельніцтву. Ён рупіўся пра эканамічны росквіт, падняццё гаспадарчага патэнцыялу нашага краю. Ён стараўся, каб нашая зямля не трапіла ў рукі расейскіх абшарнікаў. У палітычнай дзейнасці, у Дзяржаўнай Думе Вайніловіч дамагаўся законаў, якія б улічвалі адметнасць і інтарэсы земляў былога Вялікага Княства.

Чырвоны касцёл у Мінску, які пабудаваў Вайніловіч, — гэта невялікая, але сімвалічная частка ягонай дзейнасці. Як вішанька на торце. А ягонае жыццё — гэта дзесяцігоддзі натужнай працы дзеля таго, каб утрымаць Беларусь у арбіце еўрапейскай цывілізацыі. Дзеля гэтага ён не шкадаваў ні сілаў, ні ўласных грошай. Ён не кіраваўся сваім асабістым інтарэсам — служыў усяму краю і яго жыхарам.

Праўда, Эдвард Вайніловіч скептычна ставіўся да беларускага нацыянальнага руху. З беларускімі дзеячамі ён меў дыяметральны светапогляд. Тыя былі сацыялістамі, Вайніловіч — кансерватарам. Нянавісці да беларусаў Вайніловіч не меў. Нейкі час нават падтрымліваў беларускія культурныя ініцыятывы. Стараўся жыць у згодзе з беларускімі сялянамі. Калі адрадзілася Польшча, ён быў праціўнікам асадніцтва — асцерагаўся, каб наплыў чужых людзей не справакаваў нацыянальныя закалоты. Наогул, Вайніловіч быў прыхільнікам дзяржаўнай і культурнай аўтаноміі нашага краю. Гэты прынцып ён бараніў і ў Расійскай Імперыі, і ў Польшчы, якая адраджалася.

Досыць пачытаць успаміны Вайніловіча, каб пераканацца, што ён не быў ворагам ці ненавіснікам нашых продкаў. Наадварот, у яго словах чуецца любоў і клопат пра наш край і яго жыхароў.

Так, Эдвард Вайніловіч любіў наш край і нашых продкаў — але не падтрымліваў беларускі праект. Такія прыклады былі ў нашай гісторыі. Што чалавек працаваў, жыццё паклаў дзеля гэтага краю, але вось бачыў яго будучыню іначай, чым айцы-заснавальнікі Беларускай Народнай Рэспублікі.

Можна сказаць, што з нашага, беларускага, гледзішча, Вайніловіч — іншадумец. Але ці гэта дастатковая падстава, каб выкрэсліваць яго імя з нашай гістарычнай памяці? Я ўпэўнены, што беларуская нацыя і беларуская дзяржава не стануць слабейшымі, калі мы будзем памятаць пра Вайніловіча. Наадварот, прыклад яго служэння роднай зямлі і землякам можа натхняць нас, якія будуюць сваё жыццё ў незалежнай Беларусі.

А выкрэсліваць з гістарычнай памяці асобаў, якія думалі інакш, — гэта марная рэч. Гэтак мы прыпадабняемся да тых, хто імкнуўся выкрасліць з гісторыі нас, бо мы думаем інакш. Нядобрая гэта справа.

Кастусь Шыталь, Наша Ніва

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

«Па схеме бчб». Ці ёсць межы ў колеравага маразма?

«Ці можна мне вясной насіць сваё чырвонае паўпаліто і белую шапку, а летам белыя штаны і чырвоную кашулю?», запыт з такім пытаннем карэспандэнт НЧ накіравала да начальніка Слуцкага РАУС...

valiancina_shauchenka
Грамадства

У вас усё атрымаецца. Цяпер я ў гэтым абсалютна ўпэўнены: Ігар Лосік спыніў галадоўку

Ігар Лосік спыніў галадоўку пасля 42 дзён і звярнуўся да беларусаў. "Я решил прекратить голодовку. Почему я это сделал? Точно по собственному желанию. Я не принимал пищу...

valiancina_shauchenka
Грамадства

«Вярнуцца ў новую Беларусь». Як зьмянілася жыцьцё студэнтаў, якія зьехалі пасьля перасьледу за пратэсты

Як склаўся лёс трох беларускіх студэнтаў, якія з натхненьнем успрынялі леташнюю выбарчую кампанію, далучыліся да пратэстаў і трапілі пад перасьлед уладаў — у публікацыі Свабоды. ...

valiancina_shauchenka
Навіны "Будзьма!" Літаратура

«Словы мацней»: Ганна Комар чытае Францішка Аляхновіча

Гэты ролік – працяг відэапраекта ад кампаніі «Будзьма беларусамі!», Саюза беларускіх пісьменнікаў і Беларускага ПЭН-цэнтра «Словы мацней». Гэты праект – рэакцыя на пераслед людзей, якія неўзабаве пасля згаданых...

Апошнія навіны

    Грамадства
    «Па схеме бчб». Ці ёсць межы ў колеравага маразма?
    Грамадства
    У вас усё атрымаецца. Цяпер я ў гэтым абсалютна ўпэўнены: Ігар Лосік спыніў галадоўку
    Грамадства
    «Вярнуцца ў новую Беларусь». Як зьмянілася жыцьцё студэнтаў, якія зьехалі пасьля перасьледу за пратэсты
    Навіны "Будзьма!" Літаратура
    «Словы мацней»: Ганна Комар чытае Францішка Аляхновіча
    "Культурызм" з Віктарам Марціновічам
    Віктар Марціновіч: Бягом глядзець «Дарагіе таварышчы»!
    Грамадства
    Інвестклімат Беларусі: ад абвалу рэйтынгу бяспекі да адмены чэмпіянату
    Грамадства
    «Крымінальны» 2020-ты. Як і за што пратэстоўцы атрымлівалі тэрміны зняволення
    Грамадства
    Алена Анісім: Для беларускай мовы наступае чарговы выклік
    Мастацтва
    Леанід Шчамялёў ― летапісец эпохі, пясняр прыгажосці
    Грамадства
    Як паводзіць сябе на допыце. 8 парадаў адваката
    Грамадства
    Чыноўнікі прыдумалі, як замацаваць статус Усебеларускага народнага сходу
    Музыка
    Nizkiz у інтэрв'ю Жыццё-маліна: Мы адназначна вырашылі — навошта маўчаць пра тое, што ў цябе ўнутры
    Каляндар
    Каляндар на 25-31 студзеня. Што святкуем? Па чым сумуем?
    Музыка
    Беларускі фонд культурнай салідарнасці распачынае анлайн-фэст #АртыстыПерамогі!
    Каранавірус
    Чаму адны хварэюць на кавід цяжэй за іншых? Прычынай могуць быць антыцелы-пярэваратні

Афіша

  • 27.01 20:00Рэха. Шчыры анлайн
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Спрэчнае жыццё бацькі беларускай граматыкі
    • Віктар Марціновіч: Бягом глядзець «Дарагіе таварышчы»!
    • Дзве матрыцы і адна Галгофа Аляксея Навальнага
    • Як паводзіць сябе на допыце. 8 парадаў адваката
    • Што паглядзець у Глыбокім? Згушчонка, барока, радзіма Ластоўскага

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM