• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
07.05.2018 | Замежжа Літаратура

«Я буду пісаць вам». Як у Кіеве сустракалі беларускага паэта Хадановіча

У кіеўскім кнайп-клюбе «Купідон» адбылася чарговая імпрэза ўкраінска-беларускага сяброўства, творчы вечар вядомых літаратараў — беларуса Андрэя Хадановіча і ўкраінца Аляксандра Ірванца, які фактычна ёсьць галоўным рухавіком ва Ўкраіне па прасоўваньні беларускай літаратуры, піша радыё «Свабода».

Сам ён працуе ў розных жанрах — драматургіі, прозе, паэзіі. Ягоныя творы перакладаліся на 10 моў, у тым ліку і на беларускую. І менавіта празь ягоныя пераклады на ўкраінскую мову ва Ўкраіне ведаюць і любяць беларускіх аўтараў.

Творчасьць беларускага паэта Андрэя Хадановіча стартавала ва Ўкраіне — менавіта тут у 2002 годзе выйшаў ягоны першы зборнік «Лісты з-пад коўдры» у перакладзе на ўкраінскую мову. І толькі праз два гады гэтая кніга выйшла на мове арыгіналу ў незалежным беларускім выдавецтве.

«Мы розныя і падобныя»

Заля ледзьве ўмясьціла ўсіх жадаючых сустрэцца з двума яскравымі літаратарамі. Вершы, гумар, сьпевы пад гітару і дзьве мовы перапляталіся настолькі арганічна, што часам здавалася гучыць адна мова, зразумелая для ўсіх. Андрэй Хадановіч суправаджаў свае беларускамоўныя творы камэнтарамі па-украінску, а Аляксандар Ірванец — па-беларуску. І аўдыторыя ня стрымлівалася ў эмоцыях — сьмех і аплядысмэнты ці ня кожную хвіліну выбухалі ў зале. Дзьве гадзіны літаратурных чытаньняў праляцелі як імгненьне.

Наведнікі імпрэзы.

«Беларуская і ўкраінская аўдыторыі аднолькава зычлівыя і пазытыўныя, але ўкраінскі слухач больш адкрыты. Беларус можа сьмяяцца, але так, унутры сябе, можа заплакаць і таксама ўнутры сябе. Украінцы менш стрымліваюць свае эмоцыі. Было вельмі выбухова і мне гэтая рэакцыя падабаецца. У Беларусі аднойчы пасьля дьзвюхгадзіннага чытаньня да мяне падышоў чалавек, які ўсю вечарыну сядзеў з каменным тварам, і сказаў: «Шчыры вам дзякуй, так было фантастычна сьмешна!», — дзеліцца сваімі ўражаньнямі са Свабодай Андрэй Хадановіч.

Аляксандар Ірванец дадае: «Беларусы — інтравэрты. Для мяне беларусы — гэта ўсходнеславянскія немцы. Напрыклад, украінец ня любіць свайго начальніка, а беларус любіць, хоча, каб яго пахваліў начальнік. Але гэта мэнтальнасьць. Беларусы блізкія, але не такія».

Украінскі літаратар кажа, што цяпер ва Ўкраіне павялічваецца інтарэс да Беларусі. «Я выкладаю ва ўнівэрсытэце «Астроская акадэмія» ў Ровенскай вобласьці, мае студэнты вучаць беларускую мову. Самі вучаць. Я ім прывожу кніжкі беларускіх аўтараў — Хадановіча, Арлова, а яны вучаць». Аляксандар Ірванец дадае, што ў ягонай цікаўнасьці да беларускай літаратуры не апошнім фактарам была магчымасьць у савецкі час чытаць часопіс «Вожык» і глядзець Беларускае тэлебачаньне, якія тады распаўсюджваліся ў палескім рэгіёне Ўкраіны, адкуль ён і паходзіць.

Паэзія — як якаснае віно

Украінская журналістка Валянціна Раманенка, якая даўно цікавіцца беларускай мовай і літаратурай ды на асобнай паліцы ў сябе дома зьбірае кніжкі беларускіх аўтараў, стараецца наведваць усе творчыя імпрэзы Андрэя Хадановіча ў Кіеве.

Андрэй Хадановіч падпісвае свае кнігі для Валянціны Раманенкі.

«Я ведаю і люблю творчасьць некалькіх беларускіх паэтаў, але да Хадановіча ў мяне асаблівы піетэт. Гэта любоў зь першага пачутага вершу. І мне крыху дзіўна, калі ён ветліва перакладае аўдыторыі некаторыя словы: «водар», «твар»… На маю думку, кожны інтэлігентны ўкраінец павінен разумець беларускую мову без перадумоў. Кожнае выступленьне Андрэя ў Кіеве — асобнае задавальненьне. Калі б Хадановіча можна было б зь нечым параўнаць, то хіба з дарагім вытрыманым любімым віном — быццам знаёмы смак, але кожны раз адкрываеш нейкія новыя ноткі. І, паспрабаваўшы аднойчы, разумееш, што не адмовісься ад яго ніколі», — кажа Валянціна Раманенка.

Польскі студэнт на беларуска-украінскай творчай вечарыне.

Студэнт Варшаўскага ўнівэрсытэту Матэуш на беларуска-украінскую паэтычную імпрэзу трапіў выпадкова — іхная група прыехала ў Кіеў на вакацыі разам з выкладчыкам, беларусам паводле паходжаньня, які і параіў наведаць гэтую творчую вечарыну. Цяпер для яго ўкраінская і беларуская паэзія асацыюецца са словам «якасьць», незалежна ад мовы, на якой чыталіся творы.

«Проста прыемна глядзець. Гэта мая першая сустрэча з літаратурай на беларускай мове і першая магчымасьць бачыць у параўнаньні беларускую і ўкраінскую мовы. Даволі цікава. Я вывучаю расейскую і ўкраінскую мовы, і пакуль не ўяўляю трэцяга моўнага шляху, але, напэўна, скірую больш увагі. Усяму свой час. Беларусь пакуль мне ўяўляецца белай плямай на мапе, але падобна, што варта зацікавіцца больш. Ёсьць шмат чаго адкрываць,» — кажа Матэуш.

Анархія ва Ўкраіне vs стэрыльнасьць у Беларусі

Свае творчыя вечарыны Андрэй Хадановіч праводзіць ня толькі ў Кіеве. Ён быў ў Роўне, Львове, Харкаве, а сёньня ўжо будзе ў Тэрнопалі, дзе возьме ўдзел у паэтычным маратоне, што ладзіцца ў межах мастацкага фэстывалю «Ї».

«Ва Ўкраіне ёсьць большая свабода, няма гэтай цэнзуры, і найгоршай яе разнавіднасьці — самацэнзуры ў аўтараў. Ва Ўкраіне часам ёсьць нейкая такая анархічная жылка, якая буяе. І я хацеў бы такой анархіі, а не беларускай дысцыпліны ды стэрыльнай і прылізанай чысьціні ва ўсіх праявах жыцьця.

Ва Ўкраіне ёсьць свой кніжны рынак, свая сетка незалежных кнігарняў, абойма клясных аўтараў, якіх выдаюць і робяць нешта для іх прамоцыі. Гэтаму мы можам па беламу зайздросьціць, гэтаму мы можам вучыцца, але не паўтараць памылак і вучыцца на ўдачах. Колькі б трагічных рэчаў ні адбывалася ва Ўкраіне, украінцы прайшлі пэўную кропку невяртаньня. Украіна ўжо не тэрыторыя пуцінскіх уплываў. Пра Беларусь, на жаль, я гэтага сказаць не магу. Магу толькі пазайздросьціць украінскім калегам і чамусьці ў іх павучыцца,» — распавядае Андрэй Хадановіч.

На думку ж Аляксандра Ірванца, украінскія ўлады ў пляне культуры мала чым адрозьніваюцца ад беларускіх, і магчымасьці інтэграваць існуючыя творчыя сувязі ў міждзяржаўныя дачыненьні — мінімальныя.

«Так, з аднаго боку, у нас ёсьць такі анархізм, і ўлада наша таксама ня вельмі культурная, але яна ня так перашкаджае, як у Беларусі. Я са свайго боку заўсёды прэфэрую Беларусь, бачу шмат добрага, і калі прыяжджаю туды, то распавядаю аб гэтым беларусам, якія гэтага ня бачаць, бо ў іх вока замыленае.

А як інтэграваць? Украінская дзяржава абыякавая да пісьменьнікаў, а беларуская… У мяне такія сябры, зь якімі беларуская дзяржава працаваць не захоча. Для мяне важная культура, і я не зьбіраюся рэклямаваць дзяржаву Беларусь. Я ведаю, што такая дзяржава ёсьць, прэзыдэнта ведаю. Але для мяне галоўнае — беларуская літаратура, якую я люблю. Я яе чытаю, перакладаю, трымаю руку на пульсе», — падкрэсьліў украінскі літаратар.

Выступае Аляксандар Ірванец — галоўны рухавік прамоцыі беларускіх аўтараў ва Ўкраіне

Такія разважаньні ўвасобленыя і ў творчасьці Аляксандра Ірванца. У 2009 годзе ён напісаў лірычную паэму, прысьвечаную Беларусі, якая паўстае ў вобразе сьпячай князёўны, да якой скача рыцар з герба Пагоня. Твор прасякнуты ўзьнёсласьцю і патэтыкай, але мае іранічныя ўкрапленьні, што тычацца ўладных рэаліяў.

Паэма «Беларусь» — прызнаньне Аляксандра Ірванца ў каханьні, але не дзяржаве, а таленавітым беларусам, прозьвішчы якіх у паэме ён нават згадвае.

«У мяне шмат любімых беларускіх літаратараў. У прозе Арлоў і Караткевіч, а ў паэзіі — можа Хадановіч, а можа Максім Багдановіч. Мне 57 гадоў і я, як мінімум 42 гады, сур’ёзна займаюся паэзіяй, і я ведаю, што беларуская паэзія добрая», — дадаў Аляксандар Ірванец.

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

Алег Трусаў: Нацыянальная сімволіка для рэжыму – сімвал пратэсту

Экс-дэпутат Вярхоўнага Савета Беларусі Алег Трусаў патлумачыў у гутарке з Рацыяй, чаму рэжым стаў так варожа ставіцца да бел-чырвона-белай сімволікі. Алег Трусаў: Нацыянальная сімволіка стала прыкметай...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Фонд культурнай салідарнасці дамагаецца выключэння Белтэлерадыёкампаніі з EBU

Беларускі фонд культурнай салідарнасці BY_culture запусціў кампанію па выключэнні Белтэлерадыёкампаніі з Еўрапейскага Вяшчальнага Саюза (EBU) і пазбаўленні права трансляцыі і ўдзелу вяшчальніка ў «Еўрабачанні»,...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Смяротнае пакаранне: за паўкроку да адмены?

З тыдзень таму ў інтэрнэт пралезла інфармацыя, якая ў іншы час выглядала б сенсацыяй. Але ў наш час гэтай сенсацыі амаль ніхто не заўважыў — інтэрнэт-сайты збольшага адсправаздачыліся дзяжурнымі паведамленнямі. І дзеля...

valiancina_shauchenka
Музыка

Няправільны тэкст: як песні Naviband «баняць» на конкурсах і святах

Гурт Naviband у сацсетках падзяліўся навіной, што іх песні патрапілі ў «бан» арганізатараў студэнцкіх і школьных конкурсаў і святаў. Еўрарадыё пагутарыла з людзьмі, якія сутыкнуліся з гэтай...

Апошнія навіны

    Грамадства
    Алег Трусаў: Нацыянальная сімволіка для рэжыму – сімвал пратэсту
    Грамадства
    Фонд культурнай салідарнасці дамагаецца выключэння Белтэлерадыёкампаніі з EBU
    Грамадства
    Смяротнае пакаранне: за паўкроку да адмены?
    Музыка
    Няправільны тэкст: як песні Naviband «баняць» на конкурсах і святах
    Адукацыя
    У Польшчы адкрылі дыстанцыйную «Беларускую акадэмію». Пачалі з падрыхтоўкі спэцыялістаў для дзяржорганаў
    Грамадства
    Дачцэ Юліі Слуцкай прыйшоў першы ліст з-за кратаў ад мамы. Пра што піша палітзняволеная?
    Краіна
    На рацэ ў Брэсцкай вобласці ўтварылася велізарнае ледзяное кола. Фота
    Грамадства
    Як бяспечна карыстацца Telegram. Простыя правілы
    Гісторыя
    У Расіі алічбавалі матэрыялы пра блакаду Ленінграда, сабраныя Алесем Адамовічам
    Грамадства
    «Беларусь у маіх вачах». Блогер Паліна Амяльянчык выбірае малавядомыя маршруты для падарожжаў і адкрывае нечакана цікавыя факты з гісторыі роднага краю
    Грамадства
    Гародня: музыку абвінавачваюць у перавозцы незалежнага выдання
    Грамадства
    Знаны праваслаўны святар паручыўся за палітвязня Лосіка
    Мастацтва
    Памёр мастак Барыс Забораў
    Літаратура
    Генрых Далідовіч у праграме «Кантэкст». Глядзеце новы выпуск!
    Літаратура
    Новая кніга «Беларускага кнігазбору»: украінскі дзіцячы бестселер па-беларуску

Афіша

  • 21.01 19:00Літаратурна-музычнае мерапрыемства “Мой Багдановіч”
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: Пуцін на беларускай сцежцы
    • Інфармацыйныя спецаперацыі супраць Беларусі ў заходніх СМІ
    • 29-гадовы дырэктар Нацыянальнага гістарычнага музея пакідае пасаду
    • Спрэчнае жыццё бацькі беларускай граматыкі
    • «Выпадкаў несправядліва асуджаных у Беларусі вельмі шмат»

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM