• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
11.11.2016 | Культура

Як палешукі на вяселлях саву на кавалкі рвалі

Жанчыны ахіналі ручніком саву і кідалі, а мужчыны мусілі яе злавіць і адарваць як мага большы кавалак.

Палессе – гэта асобны чароўны свет, а мінулае – нібы іншая краіна. Калі вы трапіце ў хату старых таго краю, абавязкова распытайце, як там было раней. І ёсць вялікая імавернасць, што гэтыя аповеды вас нармальна так уразяць.

Адно з самых істотных падзей – вяселле – мае надзвычай шмат разнастайных абрадаў. Так, на Брэсцкай частцы Палесся быў цікавы звычай: пасля таго як вясельнікі трохі пасядзяць за сталом, адна з жанчын заносіла заматаную ў ручнік саву і кідала яе іншай жанчыне, а тая перакідвала наступнай.

“І так гэтая сава скокае! А мужчыны павінны былі яе злавіць. Ды як зловяць, то ўжо дзяруць яе на кавалкі. Кожны хацеў большы кавалак адарваць”, – расказвае нам адна з жыхарак Пружанскага раёна. Гэта ўжо пасля яна нам апавяла, што гэта была не жывая, а спечаная сава, якая трохі нагадвала бохан.

Насамрэч было так: пакуль дзяўчаты ладзілі “вяночкі”, дзе рабілі сабе ўпрыгожанні да свята, сталыя кабеты збіраліся і пяклі каравай. Адбор у каравайніцы быў строгі: каб замужняя, шчаслівая ў шлюбе, каб дзеці здаровыя і г.д. Старыя распавядалі, што пячы каравай было вельмі весела. Жанчыны кпілі адна з адной, жартавалі з сябе, спявалі і нават вымазвалі адна адну.

Пячы каравай – цэлая навука. Напрыклад, на Пружаншчыне ўсіх упрыгожанняў клалі па тры: тры зорачкі, тры месяцы, тры птушачкі, але пасярэдзіне ружа – адна. Яшчэ адным абавязковым упрыгожаннем была каса, якую спляталі з цеста і выкладалі ўздоўж каравая.  Былі і тут свае абрады, вартыя асобнага артыкула, але вернемся да савы.

Калі каравай ставілі ў печку, то з цеста, што засталося, рабілі тую саву. І гэта было не схематычнае нешта, а паўнавартасная птушка з крыламі, лапкамі, хвосцікам і галавой. Вядома, выглядала яна кожны раз інакш суадносна з уяўленнямі каравайніцы. У вочы саве ўкладалі чарніцы, чорныя парэчкі ці два вугалькі.

На фота – Гарэйка Лідзія Мяфодзьеўна, 1936 г.н., в.Роўбіцк, Пружанскі р-н

Выносілі саву ў нядзелю, у першы дзень вяселля, разам з караваем альбо асобна, калі гулялі ў маладой. Да гэтага птушка і каравай ляжалі разам у кладоўцы. Жанчына, што першай брала саву, спявала: “Ой, ты совушка-сава, дзе ты, совушка, была. А была я ў лесу, сустрэла сокала-красу”.

У кожнай вёсцы з гэтай птушкай абыходзіліся па-рознаму. У Клепачах жанчыны кідалі яе адна адной, а мужчыны і дзеці намагаліся перахапіць і разарваць на кавалкі. Той, хто адрываў сабе большую частку, лічыўся шчасліўцам.

У іншых мясцінах адзін чалавек  танцаваў і трымаў саву над галавой, а астатнія ўдзельнікі вяселля намагаліся даскочыць і ўрваць сабе кавалачак. Пасля першы ўласнік птушкі перадаваў яе іншаму, а астатнія працягвалі танчыць і шчыпаць яе.

 

Марыя Грыц

Інфармацыя і фота – з экспедыцыі СЭТ 2016 года

Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Музыка

Беларускі фонд культурнай салідарнасці распачынае анлайн-фэст #АртыстыПерамогі!

Глядзіце кожную суботу а 20-й гадзіне канцэрты годных музыкаў, якія праявілі актыўную грамадзянскую пазіцыю, былі на маршах, завітвалі да вас у двары, пісалі пратэставыя песні і здымалі адпаведныя...

valiancina_shauchenka
Каранавірус

Чаму адны хварэюць на кавід цяжэй за іншых? Прычынай могуць быць антыцелы-пярэваратні

Медыкі знаходзяць усё больш доказаў таму, што разуменне цяжкіх выпадкаў інфекцыі SARS-CoV-2 магчыма праз даследаванне аўтаімунных антыцел, паведамляе Наша Ніва. Ёсць некалькі тэорый, як аўтаімунітэт узнікае пасля...

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Што паглядзець у Глыбокім? Згушчонка, барока, радзіма Ластоўскага

Працягваем спазнаваць Беларусь з «Будзьма!». Калі чуеце пра Глыбокае, якія асацыяцыі ўзнікаюць? Салодкія, як Глыбоцкая згушчонка? Але ж не адзіным малаказаводам вядомае Глыбокае. Глыбоччына – родныя...

valiancina_shauchenka
Краіна

У Валожынскім раёне скралі валун плошчай з пакой

Аб гэтым паведамляе SB.by. Валун «Вялікі камень» у в. Бузуны з’яўляўся помнікам прыроды, але мясцовыя жыхары гэтага не ведалі, таму нічога не западозрылі, калі рабочыя...

Апошнія навіны

    Музыка
    Беларускі фонд культурнай салідарнасці распачынае анлайн-фэст #АртыстыПерамогі!
    Каранавірус
    Чаму адны хварэюць на кавід цяжэй за іншых? Прычынай могуць быць антыцелы-пярэваратні
    Гісторыя
    Што паглядзець у Глыбокім? Згушчонка, барока, радзіма Ластоўскага
    Краіна
    У Валожынскім раёне скралі валун плошчай з пакой
    Грамадства
    «Пэрспэктыва нашай перамогі відавочная», — Уладзімер Някляеў
    Праект Кірыла Стаселькі "Можам"
    «Заўважыў, што зло ўжо навісла над табой і плюе табе ў твар. Тады немагчыма трымаць вочы заплюшчанымі»
    Гісторыя
    Хто такія «гыцалі» і дзе была Сліжоўка? Ўспаміны пра пасляваенны Гродна
    Мастацтва
    Містычна трапіў у Парыж і містычна адкрыў магілу Мадыльяні
    Грамадства
    Сем гадоў таму ў Кіеве загінуў Міхась Жызьнеўскі. Гісторыя жыцьця, сьмерці і ўганараваньня беларускага Героя Ўкраіны
    Грамадства
    Да ўладальніка крамы з нацыянальнай сымболікай у Баранавічах прыйшла праверка ДФР
    Грамадства
    Алег Трусаў: Нацыянальная сімволіка для рэжыму – сімвал пратэсту
    Грамадства
    Фонд культурнай салідарнасці дамагаецца выключэння Белтэлерадыёкампаніі з EBU
    Грамадства
    Смяротнае пакаранне: за паўкроку да адмены?
    Музыка
    Няправільны тэкст: як песні Naviband «баняць» на конкурсах і святах
    Адукацыя
    У Польшчы адкрылі дыстанцыйную «Беларускую акадэмію». Пачалі з падрыхтоўкі спэцыялістаў для дзяржорганаў

Афіша

  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: Пуцін на беларускай сцежцы
    • Спрэчнае жыццё бацькі беларускай граматыкі
    • Фазэль, бізнес і правы чалавека. Беларускі трыгер еўрапейскай палітыкі
    • «Словы мацней»: Галіна Казіміроўская чытае твор Міхася Чарота
    • Дзве матрыцы і адна Галгофа Аляксея Навальнага

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM