• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Маё права
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Фотарэпартаж
  • Афіша
  • "Будзьма!" прапаноўвае
01.12.2016 | Навіны "Будзьма!" Абмяркоўваем культуру Разам да справы!

Як пераехаць у вёску і не стаць даўншыфтарам? У Гомелі ведаюць адказ

Пакуль уся краіна назірае выміранне беларускай вёскі, у Гомелі знайшлі спосаб пераехаць далей ад горада — і не адарвацца ад жыцця, а апынуцца ў цэнтры падзеяў. Няўжо “гарадскія” распачалі сапраўдную праграму адраджэння сяла? Новы феномен абмяркоўвалі на сустрэчы 30 лістапада.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/6529.jpg

30 лістапада ў Гомелі адбылася сустрэча, арганізаваная грамадскай культурніцкай кампаніяй “Будзьма беларусамі!” і Цэнтрам даследавання грамадскага кіравання “Сімпа”, прысвечаная тэме “Эка-турызм: як адрадзіць палескую вёску”. Спікерамі былі эколаг Зміцер Янкоў, журналістка Юлія Сівец і Раман Хлебін, метадыст Гомельскага эколага-біялагічнага цэнтра.

 

“ШТО ТЫ РОБІШ НА САМОЦЕ У ВЁСЦЫ?”

Зміцер Янкоў, адзін з галоўных герояў сустрэчы, пераехаў у вёску з адыёзнай назвай Чырвоны Кастрычнік яшчэ ў 2009 годзе. Ягоны досвед і стаў цэнтральнай тэмай дыскусіі.

Калі Зміцер Янкоў з аднадумцам Кірылам Краўцовым абвясцілі ў сельсавеце пра намер набыць хаты ў Чырвоным Кастрычніку, у сельсавета ўзнікла праблема: на Чырвоным Кастрычніку ўжо стаяў вялікі крыж. Створаная ў дваццатых гадах мінулага стагоддзя, вёска стаяла апусцелай, закінутай і пазбаўленай электрычнасці. А новыя жыхары літаральна выратавалі яе ад прымусовага разбурэння.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/6559.jpg

Гісторыя Чырвонага Кастрычніка магла б стаць адной з дзясяткаў гісторый вёсак, у якія пераехалі жыхары горада і ператварыліся ў вяскоўцаў, калі б там пасяліліся не Янкоў з Краўцовым. Фестываль “Чароўны Кастрычнік” збірае каля двух соцень наведнікаў. Школьнікі прыязджаюць з адукацыйнымі экскурсіямі і збіраннем матэрыялаў для навуковых прац, мастакі — на пленэры, бёрдвочэры —назіраць за птушкамі, а паляўнічыя — на фотапаляванні.

Гэта прыблізны няпоўны пералік толькі таго, што зроблена, бо ў планах — на парадак больш. І найчасцей ва ўдзельнікаў узнікала пытанне: як можна разгарнуць такую маштабную заўважную дзейнасць, каб табе не перашкодзілі мясцовыя ўлады?

 

ШТО РАБІЦЬ, КАБ НЕ ВЫГАНЯЛІ З СЕЛЬСАВЕТАЎ І ВЫКАНКАМАЎ?

Для выбудовы складаных дачыненняў з сельсаветамі Янкоў мае пакрокавую інструкцыю:

— Найперш дайце зразумець мясцовым уладам, што вы ад іх нічога не патрабуеце, нічога не хочаце і лішняй працы ім не ствараеце: хай яны расслабяцца і перастануць вас баяцца, хай не бачаць у вас крыніцу праблемаў.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/6524.jpg

А далей Янкоў раіць рабіць усю працу самастойна: стварыць падрабязны алгарытм дзеянняў, дзе выкананне ўсёй працы бярэ на сябе аўтар ідэі, а ўладнаму органу застаецца толькі паставіць подпіс. Аб вылучэнні бюджэтных грошай гаворкі лепш не заводзіць і шукаць фінансаванне праектаў самастойна. Мяркуючы па актыўным жыцці ў Чырвоным Кастрычніку, такая схема супрацы дае плён.

Каб праца з органамі ўлады была эфектыўнай, трэба знайсці сферу, у якой сельсавет і выканкам гатовыя дзейнічаць. І такая сфера — экалогія. У прасоўванні праектаў, звязаных з навакольным асяроддзем, у прыватнасці эка-турызме, зацікаўленыя ўсе бакі.

І прадстаўніком аднаго з такіх бакоў на сустрэчы быў Раман Хлебін, метадыст Гомельскага эколага-біялагічнага цэнтра — установы ў структуры адукацыі, у якую ператварылася ў выніку рэструктурызацый станцыя юных натуралістаў.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/6564.jpg

 

ЯКІЯ ДЗЯРЖАЎНЫЯ ЎСТАНОВЫ ГАТОВЫЯ СУПРАЦОЎНІЧАЦЬ З ЭКА-АКТЫВІСТАМІ?

З эка-турызмам і асабіста Янковым Рамана Хлебіна яднае тое, што менавіта дзякуючы цэнтру ў Чырвоны Кастрычнік прыязджаюць школьнікі: аддзел адукацыі звярнуўся ў эколага-біялагічную ўстанову, і эколагі прапанавалі гатовае рашэнне: паездку ў вёску Янкова, каб менавіта там школьнікі рабілі даследаванні.

— Чаму вы адправілі школьнікаў менавіта ў Чырвоны Кастрычнік? Чым вёска Янкова лепшая за іншыя аграсядзібы? — спыталі з залі.

— А іншыя аграсядзібы да нас проста не звярталіся з прапановай супрацы, — патлумачыў Раман Хлебін.

Эколага-біялагічны цэнтр гатовы супрацоўнічаць не толькі з аграсядзібамі і эка-хутарамі: яны адкрытыя і для недзяржаўных арганізацый. Напрыклад, сёння існуе — але пакуль як ідэя — праект даўжэзнай эка-сцяжыны, якая б прайшла праз усё Палессе.

Раман прызнаў, што стварэнне агульнапалескай эка-сцежкі не выцягне адна дзяржаўная ўстанова: трэба, каб далучаліся і бізнесоўцы, і недзяржаўныя арганізацыі, і грамадскія актывісты з валанцёрамі.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/6510.jpg

 

КАБ БІЗНЕС НЕ ЗАБІЎ ТРАДЫЦЫІ

Як толькі гаворка заходзіць аб супрацоўніцтве бізнесу, дзяржавы і недзяржаўных арганізацый, праяўляюцца і канфлікты інтарэсаў, і непаразуменні: у кожнага — свой погляд на шлях  вяртання жыцця  ў вёску і на тое, як новая вёска мусіць выглядаць.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/6540.jpg

Журналістка Юлія Сівец, якая пабывала ў самых аддаленых і глухіх кутках Гомельшчыны, намагалася прыцягнуць увагу прысутных да мясцовага феномену: калі ў сталіцы прынята ўважаць Гомель за “зрусіфікаваны рэгіён”, то рэальнасць адкрывае перад намі велізарную колькасць вёсак на Гомельшчыне, дзе захаваліся і беларуская мова, і абрады (пахаванне стралы, жаніцьба коміна), і — галоўнае — беларуская ідэнтычнасць.

— Ці задумваецеся вы, калі адпраўляеце школьнікаў у вёску, ствараеце эка-сцежкі, над тым, што варта кожны раз калі не падкрэсліваць беларускасць вёскі, то прынамсі рабіць гэта на беларускай мове? — з такімі пытаннямі Юлія Сівец неаднаразова звярталася да Рамана Хлебіна.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/1402.jpg

Што тычыцца бізнесу, то той наогул мае спецыфічны погляд на эка-турызм. У разуменні шмат якіх уладальнікаў аграсядзібаў эка-турызм — гэта карпаратыў за горадам у лазні, катанне на квадрацыклах па балотах і гонкі на маторках па Дняпры — часта на тэрыторыі прыродных заказнікаў.

Тэма вяртання ў вёску аказалася такой запатрабаванай, што сутыкнула на сустрэчы прыхільнікаў зусім розных падыходаў, якія звычайна дзейнічаюць паасобку. На дыскусіі былі не толькі спрэчкі, але і канструктыў: у шэрагу іншых прагучала ідэя стварэння скансэна (музея архітэктуры), прапанаваная выкладчыкам і навукоўцам Яўгенам Малікавым, які прыцягнуў бы ў вёску і даследчыкаў, і турыстаў. Абмеркаванні практычных аспектаў прапанаваных праектаў часам ператвараліся ў настолькі падрабязныя, што мадэратару Андрэю Стрыжаку даводзілася іх перарываць.

http://budzma.by/wp-content/gallery/eko/6644.jpg

Сустрэча выявіла велізарную цікаўнасць гамяльчанаў да адраджэння вёскі і гатоўнасць працаваць у гэтым кірунку, бо сфера фактычна не занятая нікім, а дзяржава не ладзіць перашкодаў. Спрачаліся адно аб формах і метадах дзейнасці.

Але ні ў каго не знайшлося пярэчанняў галоўнаму тэзісу Змітра Янкова, які ён агучыў на пачатку і паўтарыў напрыканцы сустрэчы: вёску адродзяць гарадскія жыхары, якія вярнуцца туды з новымі ведамі, тэхналогіямі і кваліфікацыяй; з новымі патрабаваннямі да камфорту (іх не задаволіць размытая па вясне дарога, аўталаўка раз на тыдзень і прыбіральня ў двары), з жаданнем зарабляць і ствараць працоўныя месцы. І ў той самы час, новыя жыхары вёскі  прыедуць у яе з разуменнем каштоўнасці хат пад саламянымі дахамі, разьбяных ліштваў, вышытых ручнікоў і беларускай мовы — рэчаў, якія кадыфікуюць нашую ўнікальную культуру.

Кожны, хто зацікавіўся тэмай адраджэння вёскі на Гомельшчыне ці па ўсёй Беларусі і хацеў бы даведацца болей ці далучыцца да працэсаў, можа звярнуцца да каардынатара кампаніі “Будзьма беларусамі!” у Гомелі Яўгеніі Стрыжак. У яе вы знойдзеце каардынаты ўсіх удзельнікаў сустрэчы.

 

А як у суседзяў?

 

 

Югася Каляда, фота Зарыны Кандрацьевай

 


Tweet

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

Інфармацыйныя спецаперацыі супраць Беларусі ў заходніх СМІ

Аляксей Гайдукевіч робіць для budzma.by агляд замежнай прэсы Пра крывавыя падзеі жніўня ў Беларусі першымі даведаліся нашы суседзі. СМІ ў Літве, Польшчы, Чэхіі і іншых краінах рэгіёна ў рэжыме анлайн інфармавалі...

valiancina_shauchenka
Праект Кірыла Стаселькі "Можам"

«Выпадкаў несправядліва асуджаных у Беларусі вельмі шмат»

У сваім спецпраекце «Можам» Кірыл Стаселька гутарыць з аўтарамі пратэсных плакатаў, каб даведацца, хто гэтыя асобы і што хаваецца за кароткімі мэсіджамі на іх плакатах. У гэтым матэрыяле пра свой плакат, зніклых, забойства...

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Знойдзены найстарэйшы малюнак Навабеліцы. Паглядзіце, як яна выглядала 200 гадоў таму

Знойдзен унікальны малюнак Беліцы 1845 года, паведамляюць Моцныя Навіны. Ён быў апублікаваны на сайце праекта Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі ў складзе карты Магілёўскай губерні першай паловы XIX стагоддзя. ...

valiancina_shauchenka
Афіша

Анлайн-канцэрт Андрэя Мельнікава — 20 студзеня

Кампанія «Будзьма!» запрашае 20 студзеня а 19-й гадзіне на анлайн-канцэрт Андрэя Мельнікава, падчас якога прагучаць песні з альбома «Песьні выгнаньня» (1995) на вершы паэтаў, якія былі вымушаны...

Апошнія навіны

    Грамадства
    Інфармацыйныя спецаперацыі супраць Беларусі ў заходніх СМІ
    Праект Кірыла Стаселькі "Можам"
    «Выпадкаў несправядліва асуджаных у Беларусі вельмі шмат»
    Гісторыя
    Знойдзены найстарэйшы малюнак Навабеліцы. Паглядзіце, як яна выглядала 200 гадоў таму
    Афіша
    Анлайн-канцэрт Андрэя Мельнікава — 20 студзеня
    Грамадства
    МУС: Андрэй Аляксандраў і Ірына Злобіна аплачвалі штрафы затрыманых дэманстрантаў
    Літаратура
    Нарвежскі саюз пісьменнікаў: мы салідарныя з Беларуссю
    Грамадства
    Супольная заява беларускіх праваабарончых арганізацый аб прызнанні палітвязнямі абвінавачаных па справе Прэс-клуба
    Грамадства
    Пісьменнік Саша Філіпенка напісаў другі адкрыты ліст Рэне Фазэлю
    Грамадства
    У «Дана Молл» выступіў «Вольны хор» з «Пагоняй» і вывесілі вялікі бчб-сцяг
    Грамадства
    Кнігараспаўсюднік Алесь Яўдаха не выходзіць на сувязь
    Грамадства
    Больш за 800 беларускіх навукоўцаў падпісалі ліст у падтрымку звольненых з Акадэміі навук калег
    Грамадства
    Вядоўца на заробак ад $100: дзяржСМІ спрабуюць закрыць дзясяткі вакансій
    Грамадства
    «Цудоўня» распачала працу ў новым месцы
    Грамадства
    Ці стаў прыезд Фазэля правалам?
    Грамадства
    «Новы Час» больш не будзе прадавацца ў шапіках «Белсаюздруку»

Афіша

  • 20.01 19:00Анлайн-канцэрт Андрэя Мельнікава
  • 21.01 19:00Літаратурна-музычнае мерапрыемства “Мой Багдановіч”
  • 06.05 20:00Народны альбом

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: А зараз вернемся да нармальнага жыцця?
    • Запісы Зайцава — справа расійскіх нафтавікоў
    • Як у свеце адрэагавалі на візіт Рэнэ Фазэля да Лукашэнкі
    • Ад пракату «Доваду» да закрыцця кінатэатраў. Падводзім вынікі 2020 года ў беларускай кінаіндустрыі
    • «Словы мацней»: Аляксандр Памідораў чытае твор Зямы Піваварава

Ахова спадчыны

  • Смуткуем…
  • Сумесныя кансервацыйныя працы
  • Новыя перспектывы супрацы
  • Другое жыццё твора мастацтва
  • Праблема Жыровічскага манастыра вырашана
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM