Будзьма беларусамі!
Caйт
Кампанія
Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com

Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!

  • Актуаліі
  • Калумністыка
  • Літаратура
  • Гісторыя
  • Фотарэпартаж
  • Крылы БНР
  • Разам да справы!
  • Афіша
28.08.2018 | Замежжа Спорт

Беларусь і суседзі. Як спорт уплываў і ўплывае на станаўленне нацый

Tweet

Добра заўважна, што ў беларускіх аматараў спорту выклікаюць вялікае здзіўленне факты прыналежнасці замежных спартклубаў да пэўных нацыянальных/рэлігійных груп, бо для нас спорт – гэта найперш савецкая спадчына, з класава-прафесійным падыходам.

Да сённяшняга дня сітуацыя з “палітызацыяй” спорту захавалася ў першую чаргу ў “праблемных” рэгіёнах, з нявырашанымі рэлігійнымі і нацыянальнымі супярэчнасцямі і канфліктамі ці зусім на нізкім узроўні спаборніцтваў.

І цяпер існуюць “каталіцкія” і “пратэстанцкія” футбольныя клубы ў Паўночнай Ірландыі, венгерскія каманды ў Румыніі, Сербіі і Славакіі, нямецкамоўныя і нідэрландскамоўныя ў франкамоўных рэгіёнах Бельгіі, албанскія ў Македоніі і г.д.

Часам спорт раздзяляе народы, а не яднае.

 

Спорт і палітыка заўжды побач

Асобна трэба адзначыць, што пэўную ролю ў грамадстве мае не толькі спорт як хобі з фізічнымі практыкаваннямі, але і спорт як відовішча. Культура падтрымкі каманд, у першую чаргу па спартыўных гульнях, прыйшла з Брытаніі, Лацінскай Амерыкі, дзе папулярныя футбольныя клубы кансалідуюць грамадства. У Аргентыне, напрыклад, кожны фанат каманды – сябра клуба, вялікай сям’і, мае права голасу і вызначае лёс каманды. На паседжаннях спартыўных таварыстваў фанаты накіроўваюць прадстаўнікоў ад пэўных рэгіёнаў краіны, як у мясцовыя органы ўлады.

У Брытаніі клубы, нягледзячы на іх статус і формы ўласнасці, прадстаўляюць гарады і рэгіёны. Іх жыхары атаясамліваюць сябе не толькі з пэўнай тэрыторыяй, але і спартыўным клубам. Такім чынам, спорт – элемент мясцовага патрыятызму, які цэментуе грамадства і стварае моцны падмурак для развіцця грамадскай супольнасці. Напрыклад, супернікі мінскага “Дынама” ў футбольнай лізе Еўропы ў 2018 годзе – Дэры (Паўночная Ірландыя) і ДАК (Славакія), адны з самых унікальных каманд у Еўропе.

Клуб з Паўночнай Ірландыі – адзіны з гэтай часткі Вялікабрытаніі, які гуляе ў першынстве Ірландыі. Каманду выключылі з паўночнаірландскай лігі ў 70-я, у часы жорсткіх супрацьстаянняў “пратэстантаў” і “католікаў”.

У тыя гады кожны матч з камандамі “ўніяністаў” у Дэры рабіўся арэнай для высвятлення адносінаў паміж заўзятарамі з рознымі рэлігійнымі і палітычнымі поглядамі, правакаваў сутычкі з паліцыяй.

Ірландыя: нацыянальны спорт супраць англійскай экспансіі

І хаця тыя гарачыя часы мінулі, Дэры працягвае прадстаўляць паўночнаірландскі футбол у чэмпіянаце Ірландыі, а “каталіцкая” частка жыхароў горада працягвае атаясамліваць сябе з гэтай камандай, як сімвалам барацьбы супраць Брытаніі.

ДАК са Славакіі здзівіў падтрымкай на перапоўненых трыбунах хатняга стадыёна. Тым больш што месцаў на арэне болей, чым жыхароў у гэтым мястэчку (каля 20 тысяч).

Спартыўным журналістам з Беларусі здавалася неверагодным, што на стадыёне ў Славакіі гучыць выключна венгерская мова і прысутнічаюць сцягі гэтай краіны.

Фактычна, каманда ДАК – адна з некалькіх “венгерскіх” каманд у Славакіі. Як самую паспяховую з іх яе падтрымлівае ўсё венгерскае насельніцтва Славакіі, а таксама венгры з Трансільваніі, Ваяводзіны, Украіны і ўласна Венгрыі.

Дзякуючы футбольнай камандзе венгерскае насельніцтва Славакіі заяўляе пра сябе на ўвесь свет, падтрымка спартсменаў і фанацкая культура кансалідуюць супольнасць і спрыяюць дыялогу з венграмі з іншых рэгіёнаў Еўропы.

А што было і ёсць у нашым рэгіёне, як “нацыянальны фактар” спрыяў развіццю спорту?

Калі паглыбіцца ў гісторыю пачатку “спартыўнага буму” ва Усходняй Еўропе (канец ХІХ – пачатак ХХ стагоддзя), можна адзначыць пэўную тэндэнцыю.
Самымі актыўнымі ў той час у галіне спорту былі яўрэйскія абшчыны. Гэта тычыцца сённяшняй тэрыторыі Польшчы, Украіны, Беларусі і Літвы.
Як адзначаюць даследчыкі, хутчэй за ўсё такая акалічнасць развіцця спорту абумоўленая “модай на спорт” сярод яўрэйскіх супольнасцяў у Германіі і Аўстрыі, тым, што яўрэі ў большасці жылі ў густанаселеных гарадскіх гета, з вялікай самаарганізацыяй.

Адсюль на тэрыторыі сучаснай Беларусі амаль ва ўсіх гарадах з’явіліся яўрэйскія клубы “Макабі” і інш.

Увогуле, ідэолагі сіянізму выкарыстоўвалі спорт для сваіх мэтаў, таму ўжо ў 1932 годзе прайшлі першыя яўрэйскія спартыўныя гульні, а ідэяй іх правядзення была сусветная супольнасць “Макабі”.

makabi

Першымі спартыўнымі арганізацыямі ў сучасным разуменні на тэрыторыі нашага рэгіёна былі школьныя і студэнцкія , заснаваныя расійскімі ўладамі. Галоўнымі задачамі былі праца з моладдзю і патрыятычнае выхаванне.

 

Грамадскі спартыўны рух

Сапраўдным прарывам, які паўплываў на развіццё спартыўнага недзяржаўнага руху ў рэгіёне Усходняй і Цэнтральнай Еўропы, стала стварэнне чэшскімі актывістамі арганізацыі “Сокал” (1862 год).

У сярэдзіне ХІХ стагоддзя чэхі актыўна адраджалі сваю мову і культуру. “Сокал” – першая спартыўная арганізацыяй з яркай ідэалогіяй: панславянствам(супрацьпастаўленне аўстра-венгерскай манархіі), усебаковага развіцця чалавека (супрацьпастаўленне клерыкалам).

lwow

“Сокалы” праводзілі “злёты” мясцовых арганізацый з вялікім размахам і падавалі прыклад спартыўнага жыцця на недзяржаўным узроўні.

Першымі ініцыятыву падхапілі львоўскія палякі, што дало магутны штуршок развіццю спорту на Галіцыі, якую сучасныя польскія даследчыкі лічаць калыскай большасці гульнявых відаў спорту ў Польшчы.

Польскія “сокалы” трансфармавалі “чэшскі панславізм”, зрабіўшы большы ўхіл у кірунку менавіта адраджэння Рэчы Паспалітай. Таму філіялы “Сокала” пачалі з’яўляцца ва ўсіх кутках, дзе жылі палякі.

У тагачаснай Вільні Towarzystwo Gimnastyczne Sokol пачало сваю дзейнасць у 1905 годзе пры школе “фізічнага развіцця”. Арганізацыя дзейнічала неафіцыйна, бо адной з мэтаў было патрыятычнае выхаванне польскай моладзі.

Цікаўнасць да спорту і стварэнне недзяржаўных устаноў не толькі адлюстроўвае развітасць гарадской культуры ў пэўнай супольнасці (у тым ліку і этнічнай), але і наяўнасць разумення неабходнасці эвалюцыі ў гэтым напрамку.

У літоўцаў, украінцаў і беларусаў у перыяд “спартыўнага буму” незалежных грамадскіх арганізацый, як у польскай і яўрэйскай супольнасцяў, не было альбо яны не пакінулі такіх значных слядоў у гісторыі.

Магчыма, моладзь задавальняла наяўнасць спартклубаў пры навучальных установах, якія мелі велізарнае значэнне ў тыя гады. Напрыклад, першы афіцыйны футбольны матч на тэрыторыі сучаснай Беларусі адбыўся ў Гомелі ў 1911 г. паміж камандамі, складзеных фактычна, з мясцовых гімназістаў.

orel

Літоўскія даследчыкі таксама адзначаюць, што да пачатку працы першай спартыўнай арганізацыі (1919 г.) на тэрыторыі сучаснай Літвы больш актыўна працавалі польскія і рускія (“Орёл” – усерасійская арганізацыя, падобная да чэшскага “Сокала”, з ухілам у праваслаўе).

І толькі пасля адраджэння літоўскай дзяржаўнасці найбольш актыўнымі і папулярнымі сталі каманды і клубы патрыятычна-вайсковага Саюза стралкоў (які дзейнічае і да сённяшняга дня).

Працяг будзе…

Аляксей Гайдукевіч, спартыўная ўстанова “Рэгбі Юніян”

Глядзіце таксама:

Поспехі Ісландыі ў футболе – заслуга моцнай грамадзянскай супольнасці

Аматарскі спорт як стымуляцыя грамадскай актыўнасці

Новая Зеландыя — супольнасць, аб’яднаная спортам

Апошняе ў рубрыцы:

IMG_3725
У краіне

Дзень роднай мовы ў Віцебску (фотарэпартаж)

Канцэртам Андруся Такінданга ў Віцебску 22 лютага завяршылася святкаванне Дня роднай мовы, якое сёлета адбылося па ўсёй краіне. Святочныя імпрэзы прайшлі...

IMG_1215
У краіне

Дзень роднай мовы ў Брэсце (фотарэпартаж)

Следам за Мінскам і Гародняй прапануем фотарэпартаж са святкавання Дня роднай мовы ў Берасці, дзе выступілі Алесь Камоцкі і Алеся Сівохіна, а таксама...

IMG_9076
У краіне

Дзень роднай мовы ў Гародні (фотарэпартаж)

Акрамя Мінску адзначалі Дзень роднай мовы і ў іншых гарадах. У Гародню завітаў на свята Зміцер Вайцюшкевіч, які даў цудоўны канцэрт. Глядзіце, як гэта...

NYPL2
Беларусы свету

Лявон Юрэвіч: “Сітуацыя з заробкамі ў бібліятэках ва ўсім свеце аднолькавая”

Прапануем вашай увазе інтэрвью з вядомым бібліёграфам, архівістам і літаратуразнаўцам Лявонам Юрэвічам, які працуе ў Публічнай бібліятэцы Нью-Ёрка.

Апошнія навіны

    У краіне
    Дзень роднай мовы ў Віцебску (фотарэпартаж)
    Афіша Навіны "Будзьма!" Разам да справы!
    Прэс-клуб у Гародні “Грамадзянская супольнасць у Беларусі: асаблівасці супрацоўніцтва з уладамі” – 2 сакавіка
    У краіне
    Дзень роднай мовы ў Брэсце (фотарэпартаж)
    У краіне
    Дзень роднай мовы ў Гародні (фотарэпартаж)
    Беларусы свету
    Лявон Юрэвіч: “Сітуацыя з заробкамі ў бібліятэках ва ўсім свеце аднолькавая”
    Афіша Навіны "Будзьма!" Разам да справы!
    Прэс-клуб у Брэсце “Грамадзянская супольнасць у Беларусі: асаблівасці супрацоўніцтва з уладамі” – 1 сакавіка
    Беларуская мова Грамадства
    За беларускамоўны аўтавакзал у Брэсце
    Літаратура
    Прэзентацыя пяці тамоў дзённікаў Рыгора Барадуліна — 1 сакавіка
    Мастацтва
    Паглядзіце, якую шыкоўную калекцыю нацыянальных строяў пашылі вучаніцы 50-й мінскай гімназіі
    У краіне
    Дзень роднай мовы ў Мінску (фотарэпартаж)
    Адукацыя
    Беларуская літаратура і мова — на макулатуру
    Гісторыя
    Рэчы з гісторыяй. Гарадзенец сабраў унікальную калекцыю стогадовых артэфактаў сваёй сям’і
    Кіно
    Праект «Беларускія ўікэнды» у новым сезоне пакажа «Уладара пярсцёнкаў» на мове і зладзіць штомесячные паказы ў Гродна
    Беларуская мова
    Каб вярнуцца на ўзровень 1945 года беларускай мове спатрэбіцца паўстагоддзя
    Асоба Беларуская мова
    Чаму валанцёрка з Нямеччыны хоча размаўляць па-беларуску

Афіша

  • 22.02Беларускія ўікэнды: «Форэст Гамп», Уолтэр Міці і Нарнія вяртаюцца ў Мінск
  • 23.02Спецпоказ фильма-концерта «Сияние обрушится вниз»
  • 24.02Беларуская дыктоўка 2019 у Магілёве
  • 24.02«Барадулінскі Спеўны Сход» у Віцебску!
  • 24.02«Барадулінскі Спеўны Сход» у Гродна!
  • 24.02«Кто мы и откуда?»: «Бумбокс» снова выступит в Минске
  • 24.02Скандальная самец-рок-группа RU.ST

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

  • VK

  • Facebook

Апошнія каментары

  • Дятловчанин: Уже с момента написания данной стат …
  • N: Вельмі добра, дзякуй Макс Жбанкоў! …
  • Віктар Марціновіч: у чым толькі цікава вымяраецца розн …
  • ВР: Першыя два сказы В. М. - проста спр …
  • Віктар Марціновіч: 1. Tak, i pra heta esc zhadka u tek …

Папулярнае

    • Віктар Марціновіч: Ён, Яна і таварыш следчы
    • Дзень роднай мовы ў Мінску (фотарэпартаж)
    • Лявон Юрэвіч: “Сітуацыя з заробкамі ў бібліятэках ва ўсім свеце аднолькавая”
    • Прэс-клуб у Мінску “Грамадзянская супольнасць у Беларусі: асаблівасці супрацоўніцтва з уладамі”. Сёння апошні дзень рэгістрацыі!
    • Дзень роднай мовы ў Гародні (фотарэпартаж)

Ахова спадчыны

  • Любліншчына рэнесансная
  • АДРАДЖЭННЕ СПАДЧЫНЫ
  • Працэс зменаў ў Кодэкс аб культуры пайшоў
  • Таварыства артымала згоду Мінкульта на працу па стварэнню мемарыялу праведнікаў свету
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2016.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM