Лявон Вольскі піша пра паслявыбарчыя каментары дэмакратычна-прагрэсіўных расейцаў і параўноўвае іх з рэакцыяй беларусаў на вынікі выбараў 2006 года, 18 гадоў таму. Музыка прыгадвае жахлівы холад на Плошчы, паводзіны амапаўцаў (амаль карэктныя), намётавае мястэчка, (не)заспяваныя песні, урэшце — разгром мястэчка і пры гэтым непахісная вера ў немінучую перамогу... Што агульнага і што не так з рэакцыяй расейцаў цяпер, праз 18 гадоў?
Чытаеш у сацсетках пасьлявыбарчыя допісы дэмакратычна-прагрэсіўных расейцаў і ўсьміхаесься. Яны пішуць: «Было шмат укідаў, нас надурылі!». Альбо: «Як бы там не было, але рэальна — большасьць — за яго. Гэтую краіну ўжо не ўратаваць!». Усьміхаесься. Чаго ж тут сьмешнага? Ды нічога. І ўсьмешка гэтая — невясёлая. Проста пазнаеш рэакцыю беларусаў на вынікі выбараў 2006-га, якія адбываліся акурат 18 гадоў таму. Тое самае пісалі ў інтэрнэце — нас надурылі, большасьць — за яго, што цяпер рабіць?
Я выдатна памятаю той час. Калі прачытаў, што гэта адбывалася аж 18 гадоў таму, нават неяк няёмка зрабілася — чамусьці здавалася, што гэта было ня так даўно.
Плошча-2006
Памятаю страшэнны холад на Плошчы (яе пасьля гэтых падзеяў неафіцыйна перайменавалі ў плошчу Каліноўскага), завіруху, якая ні з пушчы ні з поля абрынулася на галовы пратэстоўцаў (нехта казаў, што яе адмыслова на нас наслалі спэцслужбы), ціхароў з камэрамі, якія намагаліся зьняць усіх і кожнага, эйфарыю (здавалася, нас вельмі шмат!), амапаўцаў, якія са сваіх аўтазакаў хадзілі ў прыбіральню ў кавярню каля царквы (туды ж хадзілі і пратэстоўцы). Гэтыя амапаўцы паводзіліся амаль карэктна, адно толькі кідалі зьняважлівыя позіркі на «змагароў» і запыталіся ў аднаго гітарыста ў дрэдах (падчас супольнае мыцьбы рук у прыбіральні): «Што, Боб Марлі — твой кумір?». Гітарыст змоўчаў. На гэтым усё й скончылася.
Памятаю, як выйшаў да мікрафону і заклікаў прагрэсіўную сусьветную музычную супольнасьць зьвярнуць увагу на праблемы са свабодай слова ў Беларусі, у прыватнасьці, на чорныя сьпісы музыкаў (сьмешны, іх заўжды болей цікавіла праблема зьнішчэньня лясоў у Амазоніі!), а потым разам з народам сьпяваў «Трох чарапахаў».
Намётавае мястэчка
Памятаю, як утварылася студэнцкае намётавае мястэчка, і мы штовечар хадзілі туды, каб падтрымаць народ. Прыносілі плыткі, сьпявалі разам з пратэстоўцамі.
Намётавае мястэчка ў Мінску. Сакавік 2006.Фота з Вікіпедыі
Памятаю: я еду па вуліцы Ціміразева і заўважаю тэлефанаваньне зь незнаёмага нумара. Паркуюся.
— Добры дзень, гэта вас турбуе палкоўнік КДБ.
— Добры дзень.
— Тут мяне пытаюць старэйшыя чыны, ці не зьбіраецеся вы граць канцэрт на плошчы?
— Калі будзе магчымасьць, зайграем.
— Навошта?! Няўжо вы не разумееце, у якім кірунку рушыць краіна?
— Шчыра кажучы, не, не разумею.
— Раю вам устрымацца ад гэтых канцэртаў. Вы ж за мяжой таксама папулярныя, так?
— Ну, дзе-нідзе нас ведаюць.
— Вось, можа, там і грайце пакуль?
— Значыцца, на канцэрты ў Беларусі мы можам не разьлічваць, я правільна вас зразумеў?
У адказ палкоўнік нэрвова, на зрыве, зноўку пачаў нешта блытана тлумачыць пра кірунак разьвіцьця краіны і небясьпеку расхістваньня лодкі ў дадзены гістарычны пэрыяд. Размова скончылася.
Заданьне для нецьвярозых хлопцаў
Памятаю, як мы стаялі на вуліцы Энгельса побач з даішнікам, які спыняў кожную машыну, якая там праяжджала (раптам нешта вязе для змагароў?). І тут пад’ехала таксоўка (яе не спынілі), зь яе хістка вылезьлі два хлопцы. Кожна трымаў у руцэ бутэльку ігрыстага віна. Кіроўца выйшаў, дапамог нецьвярозым хлопцам.
— Ну, што, — сказаў кіроўца, — з Богам, хлопцы!
— Гэх, даруй мне, мама! — закрычэў адзін зь іх.
І няцьвёрдай хадою яны пашыбавалі ў бок намётавага мястэчка, трымаючы бутэлькі над галовамі, як сьцягі. Плошча была залітая лёдам, яны коўзаліся, падалі, але ўпарта ішлі. Відаць, выконвалі заданьне.
Разгром намётавага мястэчка і вера ў перамогу
Памятаю, як мне патэлефанаваў адзін вядомы пісьменьнік і прапанаваў:
— А давай мы заўтра ўвечары прыйдзем у намётавае мястэчка і застанемся там на ноч! Будзем чытаць вершы, прозу, сьпяваць песьні. Падтрымаем людзей! Зьбіраецца досыць вялікая кампанія, ты як?
— Натуральна, я згодны!
— Тады заўтра ўсё ўдакладнім і скаардынуемся.
Ня ведаю, пачуў палкоўнік нашыя словы ці не, але ранкам мястэчка разграмілі. Зьнесьлі намёты, запакавалі хлопцаў і дзяўчатаў у аўтазакі...
Потым прапагандысты паказвалі пустыя бутэлькі, шпрыцы й прэзэрватывы, якія былі знойдзеныя ў намётах. Памятаю, як усе горка сьмяяліся — быў жудасны холад, нават проста знаходзіцца на плошчы Каліноўскага цягам дзьвюх-трох гадзінаў было цяжка, мы ўшчэнт замярзалі, што ўжо казаць пра тых, хто там знаходзіўся ўвесь час! Якія там прэзэрватывы!
Музыкі — яны заўсёды крыху дзеці. Нібыта і разумееш, што мірным пратэстам тут нічога ня вырашыць, але ўсё адно глядзіш на шматтысячны натоўп, на людзей, якія гатовыя стаяць да канца, і верыш у немінучую перамогу. Ну, можа, ня зараз, можа, наступным разам...
19 сакавіка 2006 года. Фота «Rеuters»
Дзе рускі бунт?
І вось — мінула ўжо 18 гадоў. І ў Расеі прайшлі выбары, і народ у адзіным парыве абраў адзінага магчымага кандыдата, і для кагосьці гэта — стабільнасьць і ўпэўненасьць у заўтрашнім дні, а для кагосьці — руйнаваньне надзеяў і фрустрацыя. І вось гэтыя — са зруйнаванымі надзеямі — пішуць у сацсетках: болей няма сілаў, трэба зьяжджаць, на нас наплявалі, гэтую краіну ўжо нічога не ўратуе...
І — дзіўна! — сілаў хапае толькі на гэта. На допісы. Дык а дзе ваш пратэст? Дзе Плошча? Дзе намётавае мястэчка? Дзе рускі бунт, бязьлітасны і бессэнсоўны?
Дай адказ.
Не дае адказу.
Лявон Вольскі, Budzma.org
